Tatar milli xäräkäte wäkilläreneñ Cıyını irtän başlanıp köne buyı däwam itte. Anda milli xäräkät wäkilläre Aydar Xälim, Rafis Kaşapov, Zinnur Ähliullin, Yunıs Kamaletdinov häm başqalar qatnaştı. Ayırım alğanda Mäskäwdän, Çallıdan, Çistay, Alabuğadan tatar xäräkäte wäkillär buldı. Monnan tış, Çuaşstannan da çuaş milli xäräkäte keşeläre dä çaqırılğanı ide. Şulay uq şähär xakimiätennän dä älläni zur türälär bulmasa da ictimaği oyışmalar belän eşläw bülegennän belgeç kilgän ide. Bu Cıyınnı Marat Mölekov isemendäge tatar ictimaği üzäge oyıştırdı. Bilgele bulğança, tatar ictimaği üzäge ikegä bülende. Marat Mölekov isemendägesen Yunıs Kamaletdinov citäkli, ä Tatar ictimaği üzägen Tälğät Barıyev. Läkin alar ber-bersen tanımıy.
Cıyında älege utırışnıñ maqsatı – tatar milli xäräkäte aldında torğan yaña burıçlarnı bilgeläw didelär. Yäşlärneñ mondıy cıyınnarda qatnaşmawı inde ğädätkä äylände, şuña burıçlarnı tağın äbi-babaylar bilgeläde bulıp çıqtı.
“Üzebez” buın xäräkäte wäkile Räfis Cämdixan belderüençä, ğädättägedän aermalı bularaq, bu Cıyında Tatarstan citäkçelegenä qarata ayırım tänqit süzläre äytelmäde, ämma taläplär buldı.
Ayırım alğanda, Tatarstan Xökümätennän - respublikada däwlät tele itep barı tatar telen qaldırunı taläp itärgä kiräk dielde. Şulay uq Tatarstan belän Rusiä arasında buysınuçan tügel, ä tigez xoquqlı Kileşü buldıru zarurlığı äytelde. Marat Mölekov isemendäge ictimaği üzäk wäkilläre süzlärençä, Tatarstan yuridik yaqtan Rusiä qırınnan çıqqan. Bilgele bulğança, 1992нче yılda Tatarstan federal' Kileşügä qul quymadı häm bäysezlek turında Deklaratsiä qabul itte. Şunı äytergä kiräk, Tatarstannıñ Rusiä belän mönäsäbäte barı 94нче yıldağı Kileşü nigezendä genä köylängän ide. Anıñ bilgele inde waqıtı çıqtı. Häm Tatarstan Xalıqara subyekt bularaq Rusiä belän ayırım Kileşü tözergä tieş didelär
Cıyında respublikada tatar mäktäpläre sanı kimi, uqıtu urısçağa küçä dip borçılu belderelde. Häm bu yunäleştä qatğıy qararlar kiräklege assızıqlandı. Şulay uq 2008нче yılnı Tatarstanda Tatar yılı dip iğlan itü taläp itärgä kiräklege assızıqlandı, bilgele bulğança, Rusiädä bıyıl rus tele yılı bara. Ä başqa millätlär härwaqıttağıça çittä qaluı äytelde. Rus bulmağan xalıqlarnı häm möselmannarnı qısu turında söylände. Şularnı iskä alıp Cıyında Xartiä qabul itelde. Anda isä tatar milli universitetın buldıru kiräklegenä basım yasala, tatar xalqınıñ xoquqların qısu turında respublika xakimiäte Yevropa makxamäsenä möräcäğät itärgä tieş dielä.
Cıyın näticäsendä şul kürende - 90нчы yıllarda başındağı milli xäräkätneñ säyäsi köräş yulları maqsatları äle sürelep citmägän.
Landış Xarrasova
