Bıltır “Onıtılmas mizgellär” digän kitabın xalıqqa tanıtu çarasında anıñ yortına Xäter taqtası elü turında qarar qılınğan ide. Bu niätne tormışqa aşıru köne Käşä awılı xalqı öçen zur bäyrämgä äylände. Anda ölkä üzägennän dä baytaq qunaqlar qatnaştı.
Kem soñ ul – mondıy ixtiramğa layıq şäxes?
Yäş çağında Qazanda “Çayan” jurnalında eşläp alğan. Östäl tartmasında “kiräkmägän” käğäzlär tabıluı arqasında bu eştän azat itelgäç, böten quäten, säläten tuğan awılına xezmät itügä bağışlağan. Kitapxanäçe, uqıtuçı sıyfatında awılnıñ ruxi xaläten kütärüçe bulsa, kolxoznıñ ekonomistı bularaq, awılnıñ matdi yaqtan çäçäk atıp yäşäwenä oluğ öleş kertä. Ölkäneñ iñ aldınğı kolxozı VSSPS, KPSS häm VLKSM Üzäk komitetlarınıñ maqtawlı bayraqlarına layıq bula. Şikär çögendere üsterüdä tiñsez uñışları öçen awıl yegete Salixcan Fäizev Sotsialisitik Xezmät Qaharmanı isemenä layıq bula. Awıl xalqı fikerençä, bolar – Ğalimcan ağanıñ tirän beleme, aldan kürä belüe, oyıştıru säläte näticäse. Ul oyıştırğan stena gäzitläre, awıl radiosı aşa yañğırağan satirik şiğerçeklär, awılnıñ tarixın yazu häm muzeyın buldıru da bu uñışlarğa etärgeç birgänder. Häm muzeyda aña bağışlanğan tulı ber stend anıñ ölkä gäzite “Ömet”kä nigez saluına, andağı eşçänlegenä bağışlanğan.
Qunaqlar başta muzey belän tanıştılar. Soñraq Ğalimcan ağa qaberenä barıp, çäçäk bäylämnäre quydılar. Monda da Ğalimcan ağa qulı sizelä: 4 buın Nasıyrovlar ir-atları ayırım bülep alınğan cirdä yänäşä yoqlıylar.
Artaban Nasıyrovlar yortı yanına cıyıldı xalıq. Şuşı awıl yegete - Qazanda yäşäwçe Rafail Baytiev yasatqan Xäter taqtasında – Ğalimcan ağanıñ süräte yänäşäsendä “Şuşı cirdän suzılıp kitkän suqmağım, zur yullarım” digän şiğri özek häm “Bu yortta 1922 – 1975 yıllarda Ğalimcan Nasıyrov yäşäde” digän süzlär.
Mondıy çaralarda, ğädättä, çığışlar cır-şiğırlär belän ürelep bara.
Soñğı bulıp mäktäp direktorı, çaranı alıp baruçı Yoldız Mostafinanıqı çıqtı. Ul üz süzen Ğalimcan ağa şiğerennän özek belän tämamladı.
Yaşçen bulıp yäşnim – gölderim,
Yañğır bulıp yawam – mölderim.
Çäçäkläre güzäl gölder min,
Käşäläre taw-taw ındır min.
Min xaqsızı cirneñ – xaqlısı,
Tön qarası – könneñ yaqtısı.
Can iäse – KEŞE atlısı!
……………..
Soñnan tabında da citdi söyläşü däwam itte. Mäsälän, Başqortostan ürnägendä şäcärälärne barlaw häm şunıñ belän dä milli üzañnı nığıtu çaraları turında da süz buldı.
Ayrat İbrahim, Käşä – Sember
