Pänceşämbe könne Qazanda “Mädinä” näşriätı äyberlären täqdim itü uzdı. Tübän Novgorod “Mädinä” näşriät dini kitapları bügenge köndä kübräk Qazan, Mäskäw, Finlyandiädä taratıla. Barlığı ike yılda älege näşriät 100дән artıq kitap çığarğan. Bu bilgele älläni küp tä tügel, az da tügel. Kitaplarnıñ şaqtıyı sallı häm xalıqnı qızıqsındıra torğan eçmälektä. Dini üseş başlanğan çorda, kitaplarnıñ küpçelege sarı, sıyfatsız yuqa käğäzdä çığuğa qaramastan, bik tiz satılıp betä ide. Ayıruça Qazandağı “İman” näşriätı küp dini kitaplar çığardı häm xäzer dä çığara. 90нчы yıllar başında döresen genä äytkändä “İman”ğa köndäş bulırlıq näşriät ta yuq ide. Şuña alarnıñ gäcit käğäzendä çığuına qaramastan, xalıq üz itte. Ämma din ähelläreneñ qayberläre monı İslamnı xörmät itmäw dip sanıy. Çönki izge süzlär yazılğan basmalarnı yırtırğa häm taşlarğa da yaramıy. “İman”nıñ qoyrığına inde küp näşriätlär basıp kilä. Qayberläre xätta uzıp ta kitte. Şunıñ berse näq “Mädinä” näşriätı. Ul Tübän Novgorod möselmannarı Diniä Näzaräte tarafınnan oyıştırılğan. Qazanda anı täqdim itüdä Tarix institutı citäkçese Rafail Xäkimov, Xökümätneñ din eşläre Şurası başlığı Rinat Näbiev, Rusiä İslam universitetı rektorı Rafiq Möxämmätşin, Mäskäw, Tübän Novgorod, Qazan ğalimnäre qatnaştı. Ni qızğanıç, çara İslam belän bäyle kitaplarnı çığaruğa bağışlansa da, Tatarstan möselmannarı Diniä Näzarätennän wäkil bulmadı.
Barlıq märtäbäle qunaqlar da näşriätneñ eşçänlegen maqtap uzdılar häm kiläçäktä bergäläp eşläwgä ömet belderülären äyttelär. Rafail Xäkimov:
Mondıy üzäklär oyışunı bik möhim dip sanıybız. Alar gazet-jurnallardan tış, kitaplar da çığaralar. Rafail Xäkimovqa quşılıp Rusiä İslam universitetı citäkçese Rafiq Möxämmätşin dini belem birü yunäleşeneñ Rusiädä köylänmägän buluın assızıqlap, kiläçäktä däresleklär häm kitaplar çığaru yunäleşendä İslam universitetı “Mädinä” näşriätı belän kileşü tözergä cıyınuın äytte. Rafiq Möxämmätşin:
Yuğarı häm urta İslam uqu yortları öçen däresleklär äle yuq ide.Rusiä İslam universitetı citäkçese Rafiq Möxämmätşin Qazanda älegä uqıtırlıq däresleklär yuq dip belderde.
Çaranı oyıştıruda küp köç quyğan “Mädäni” näşriät yortı citäkçese Damir Möxetdinov aqçanı kübräk kirpeçkä tığabız, yäğni mäçetlär tözügä di, ä şul uq waqıtta xalıqnıñ dini yaqtan beleme tübän buluın belderde. Damir äfände berençe çiratta basmalarnı çığarğanda Xänäfi mäzhäbenä basım yasawların äytte. Ğäräplärdän kergän mädäniät bezgä turı kilep betmi dide. Damir Möxetdinov “Mädinä” näşriät yortı maqsatı turında bolay dip belderde. Damir Möxetdinov:
Ğaräp telennän genä tärcemä itelgän kitaplar tügel, ä bügenge zamanda xalıqqa möhim bulğan häm häm imamnardan tış, barlıq keşelärgä añlaşıla torğan kitaplar çığarunı maqsat itep quyabız. Näq Xänäfi mäzhäbe moña turı kilä.Damir Möxetdinov alar berençe çiratta namaz uqu, Uraza totu neçkälekläre turında, ğailä-niqax mäsälälärenä bağışlanğan basmalar çığaruın äytte. Şulay uq İslam tarixı belän bäyleläre dä dönya kürgän.
“Mädinä” näşriät yortı kitaplardan tış, “Minaret” digän jurnal, “Mädinä” digän gazeta çığara. Damir Möxetdinov älegä din turında ğomum gazet-jurnal yuqlığın äytte häm Qazan, Mäskäw jurnalistların da xezmättäşlekkä çaqırdı. Şulay uq sentäberdä alar internetta İslamRF digän yaña säxifä eşlätep cibäräçäklär.
Landış Xarrasova
