Şulay dip isemlängän yaña kitap bıyıl Britaniädä dönya kürde. Anıñ avtorı üze dä elek biegän Julie Kavanagh isemle yazuçı. Äsärdä Nurievnıñ berençe tapqır Ufa teatrında qaçıp säxnä artınnan ğına biyüçelärne kürüennän başlap London, Parij, New Yorkta iñ zatlı dairälärgä kerüenä qadär böten tormışı sürätlängän. Nurievqa, maturlıq, sälät, yağımlılıq, qaynar xislär – 55 yıllıq ğömereneñ här minutında xas ide, dip yaza Kavanagh.
Anıñ turında berençe tapqır dönya 1961nçe yılda, timer qoyma artınnan Sovetlar Berlegennän könbatışqa qaçuınnan soñ işetä. Ämma anıñ dönyanı teträndüe ul çaqta äle alda bula. Ğömer buyına – Seber yulında poezda dönyağa kilgännän birle Nuriev kirtälärne cimerergä mäcbür bula. Baletta irlärneñ biyü texnikasın buldıru, buyüne zamançılaştıru – barısı da Nuriev cilkäsenä töşä. Tarixqa ul şulay uq üzennän ike märtäbä ölkänräk bulğan Angliäneñ berençe biyüçese Margot Fonteyn belän parlar biyüe belän kerep qaldı. Rusiädä Kirov Opera häm Balet teatrınnan kitü omtılışı dä anıñ – tanılğan biyüçelär belän biyü telägenä bäyle ide. Rusiä anıñ öçen tar ide, dip yaza Kavanagh. Rus kompozitorlarınıñ äsärlären könbatışta säxnägä quyuğa da Nurievnıñ öleşe zur buldı. Qayçandır üze citäkçe bulğan Parijnıñ Opera häm Balet säxnäsendä Aqqoş küle, Raymonda, Romeo häm Djulyetta, Şçelkunçik, Bayadera baletları äle dä quyıla. Citäkçe bularaq Nuriev bik küp yäş biyüçelärne säxnägä çığardı, alar xäzer dönyada tanılğan biyüçelär.
Nurievnıñ şäxsi tormışına Kavanagh bik tıqşınmıy, şulay da anıñ qatlawlı häm xisle bulğanı turında yaza. Nuriev xatın-qızlar belän dä, irlär belän dä mönäsäbättä bula, censi mönäsäbät anıñ öçen räxätlek häm icatqa köç birä. Anıñ sälämätlege qaqşıy başlıy, 1984nçe yılda anıñ VİÇ çire belän zararlanğan buluı açıqlana. 1973nçe yıldan birle inde Nuriev säxnägä çıqqan sayın ayaqları awırtudan azaplana, dip yaza Julie Kavanagh. VİÇ tabılğannan soñ da Nuriev äle distä yılğa yaqın bii. Kitapta anıñ böyergä operasiädän soñ 6 kön uzğaç Avstraliädä biegäne turında yazılğan. Nuriev anda bilenä berketelgän kateterlar belän bii.
Anıñ ğömerendäge soñğı ike çığışı da – färeştä häm şäytan bula. Yazuçı Kavanagh – bu Nurievnıñ nindi bulğanın añlata, dip yaza. Yaña çıqqan kitapta Nurievnıñ tamçısına qadär üzen sänğatkä birüe sürätlängän. Şulay uq bu äsär – balet säxnäseneñ üseşe tarixı turında da.
Alsu Qormaş
Anıñ turında berençe tapqır dönya 1961nçe yılda, timer qoyma artınnan Sovetlar Berlegennän könbatışqa qaçuınnan soñ işetä. Ämma anıñ dönyanı teträndüe ul çaqta äle alda bula. Ğömer buyına – Seber yulında poezda dönyağa kilgännän birle Nuriev kirtälärne cimerergä mäcbür bula. Baletta irlärneñ biyü texnikasın buldıru, buyüne zamançılaştıru – barısı da Nuriev cilkäsenä töşä. Tarixqa ul şulay uq üzennän ike märtäbä ölkänräk bulğan Angliäneñ berençe biyüçese Margot Fonteyn belän parlar biyüe belän kerep qaldı. Rusiädä Kirov Opera häm Balet teatrınnan kitü omtılışı dä anıñ – tanılğan biyüçelär belän biyü telägenä bäyle ide. Rusiä anıñ öçen tar ide, dip yaza Kavanagh. Rus kompozitorlarınıñ äsärlären könbatışta säxnägä quyuğa da Nurievnıñ öleşe zur buldı. Qayçandır üze citäkçe bulğan Parijnıñ Opera häm Balet säxnäsendä Aqqoş küle, Raymonda, Romeo häm Djulyetta, Şçelkunçik, Bayadera baletları äle dä quyıla. Citäkçe bularaq Nuriev bik küp yäş biyüçelärne säxnägä çığardı, alar xäzer dönyada tanılğan biyüçelär.
Nurievnıñ şäxsi tormışına Kavanagh bik tıqşınmıy, şulay da anıñ qatlawlı häm xisle bulğanı turında yaza. Nuriev xatın-qızlar belän dä, irlär belän dä mönäsäbättä bula, censi mönäsäbät anıñ öçen räxätlek häm icatqa köç birä. Anıñ sälämätlege qaqşıy başlıy, 1984nçe yılda anıñ VİÇ çire belän zararlanğan buluı açıqlana. 1973nçe yıldan birle inde Nuriev säxnägä çıqqan sayın ayaqları awırtudan azaplana, dip yaza Julie Kavanagh. VİÇ tabılğannan soñ da Nuriev äle distä yılğa yaqın bii. Kitapta anıñ böyergä operasiädän soñ 6 kön uzğaç Avstraliädä biegäne turında yazılğan. Nuriev anda bilenä berketelgän kateterlar belän bii.
Anıñ ğömerendäge soñğı ike çığışı da – färeştä häm şäytan bula. Yazuçı Kavanagh – bu Nurievnıñ nindi bulğanın añlata, dip yaza. Yaña çıqqan kitapta Nurievnıñ tamçısına qadär üzen sänğatkä birüe sürätlängän. Şulay uq bu äsär – balet säxnäseneñ üseşe tarixı turında da.
Alsu Qormaş
