Küptän tügel Yekaterinburg şähärendä Ural töbägeneñ tanılğan cırçısı Rezeda Yarullinanı iskä alu kiçäse bulıp uzdı. Şähärneñ iñ zur tamaşa zallarınıñ berse – Uralmaş mädäniät sarayı ul könne xalıq belän tup-tulı ide. Awır qayğılı bu kiçägä Rezedanıñ tuğannarı, yaqınnarı, dusları, tanışları, anı belgän, keşe bularaq xörmät itkän, anıñ icatına ğaşık bulğan keşelär cıyıldı.
Ural töbägendä Yarullinnar ğailäsen belmägän keşelär bik siräkter. Tumışları belän Rezeda da, Fail' dä Perm ölkäsennän. Ul yaqnıñ matur tabiğäte, çırşılı tawlı urmannarı, çelteräp aqqan çişmäläre betmäs-tökänmäs moñ birgän alarnıñ tawışına. Fail' osta garmunçı, Rezeda cırçı bularaq, Sverdlov ölkäse tatarlarınıñ ber genä milli-mädäni tormışı waqiğaları alar qatnaşınnan başqa ütmi torğan ide. 90nçı yıllar başında, tatar milli xäräkäte quzğala başlağaç ta milli küktä cemeldi başlap, yıldan-yıl yaqtıraq yanuçı yoldızlar ide alar. Tatar tamaşaçısı alar konsertların Sverdlov ölkäsendä genä tügel, Perm, Çiläbe, Orenbur yaqlarında da kötep ala ide.
Bu ğailä icadi yaqtan ğına tügel, tırışlıqları, eş söyüçänlekläre, qunaqçıllıqları häm başqa bik kürkäm yaqları belän başqalardan küpkä ayırılıp tordı. Tigez mäxäbbät cimeşläre bulıp bersennän-berse aqıllı, sälätle ike bala da matur ğına üsep kilä ide. Üz köçläre belän tırışıp dönya kürdelär, dönyanı qoçarday därt belän yanıp, balqıp yäşädelär alar. Tormışnıñ ayaz kügen berni dä qarañğılata almas kebek ide...
Faciğä kötmägändä kilde. 2003nçe yılnıñ 3nçe dekaberendä, Kamensk-Ural'skiy şähärendä bik matur, zur konsert quyıp qaytıp kilgän çaqta, tatar artistları utırğan maşina awır yul häläkätenä duçar buldı. Qarşı kilgän maşina belän idarä itüçe iserek bändä, üz maşinasına xuca bula almıyça, zur tizlek belän kilep, alarğa kilep bärelde. Rezeda Yarullinanıñ ğömere şul mizgeldä mäñgegä özelde. Bik awır xäldä şifaxanägä ozatılğan dürt artist arasında Rezedanıñ ire Fail', qızı Elina da bar ide. Märxümäne soñğı yulğa ozatuda alar qatnaşa almadılar. Bu waqiğadan soñ ike ay çaması ütkäç kenä alar beraz ayaqqa basa başladılar. Häläqättä cäräxätlänüçelärneñ tağın ikese äle dä awır xäldä, şifaxanädä yatalar.
Çın duslar olı qayğı kilgäç belenä dilär. Qotoçqıç faciğä turındağı awır xäbär tiz arada, bar xalıqnı tetränderep, barlıq Ural töbäge tatarları arasında taraldı. Bik küplär şunda uq üzläreneñ yärdäm qulın suzdılar. İsän qaluçılarnı däwalaw öçen bik zur külämdä matdi yärdäm kiräk buldı. Üzläreneñ igelekle yärdäm qulların suzuçı miherbanlı millättäşlärebez, şöker, küp buldı. Xoday täğäläneñ olı räxmätläre yawsın alarğa.
Ämma olı yuğaltu qayğısı belän uratıp alınğan qara pärdäneñ älegä qädär oçı-qırıyı yuq sıman. Eşlänäse eşläre, cırlanası cırları bik qaldı şul Rezedanıñ.
Rezeda Yarullinanıñ yaqtı istälegenä bağışlanğan kiçäne Sverdlov ölkäseneñ mädäniät ministrlığı, Tatarstannıñ Uraldağı daimi wäkillege, Milli Media-Xolding belän berlektä anıñ yaqın dusları, säxnädäşläre oyıştırdı. Döm qarañğı säxnädä yaqtı projektor utı säxnä türenä elep quyılğan Rezeda räsemenä töşep, kiçä anıñ yaratqan cırlarınıñ berse belän açılıp kitte.
Kiçädä çığış yasawçı cırçılarnıñ da, näfis süz ostalarınıñ da tamaşaçılar belän büleşä torğan istälekläre küp buldı. Zaldan çığıp söylärgä teläwçelär dä tabıldı. Küz yäşläre mölderäp torğan moñsu kiçä öç säğät buyına barsa da, beräwne dä yalıqtırmadı, zal belän säxnä ber bulıp, ber tın eçendä ütte kebek.
Kiçäneñ axırında säxnädä Säyetgäräy xäzrät tarafınnan Rezedanıñ yaqtı ruxına bağışlap doğa qılındı. Bilet xaqlarınnan cıyılğan aqçanı Rezedanıñ qäberenä istälek taşı quyar öçen anıñ ğailäsenä tapşırdılar. Kiçä bar xalıqnıñ ayağürä basıp telebezneñ, moñıbıznıñ mäñgelek bilgese bulğan “Tuğan tel” cırın başqaru belän tämamlandı.
Fäwiä Safiullina.
Yekaterinburg.
