alsu qormaş

Ändicanğa 1 yıl: qaçaqlar qanlı waqiğalarnı iskä ala

Bu atnada dönya Üzbäkstannıñ Ändican şähärendäge qanlı waqiğalarnı iskä ala. Xalıq kütäreleşeneñ köç belän bastırıluınnan soñ 400dän artıq üzbäk kürşe Qırğızstanğa kitte. Soñıraq alarğa törle illär säyäsi sıyınu täqdim itte. Üzbäk qaçaqlarınıñ 15şe Çexiädä yäşi. Alar torğan qaçaqlar lagerendä Azatlıq xäbärçese Gülnoza Saidazimova barıp qayttı.

Abxaziä Görcistanğa yaña tınıçlıq planın täqdim itte

Uzğan atnada Abxaziä prezidentı Sergei Bagapş parlamentqa, Abxaziä belän Görcistan arasındağı nizaqnı çişer öçen üzeneñ yaña planın täqdim itte. Anda - kiläçäktä ike bäysez däwlät – Abxaziä belän Görcistan arasında xezmättäşlek turında süz bara. Plannıñ iseme - "Kiläçäkkä açqıç". Häm ul açqıç – Görcistannıñ Abxaziäne bäysez däwlät bularaq tanuı bulaçaq.

BMO yaña keşe xoquqları şurasına äğzälär saylana

Bügen BMO Ğömüm Mäclese dönyada keşe xoquqları torışın küzätep baraçaq yaña şurağa äğzalär saylıy. Bu yaña idarä, xoquq bozuçı Kuba, Sudan häm Zimbabve kebek illär belän eş itü öçen kisken täñqitlängän keşe xoquqları komissiäse urınına 15 mart könne tözelgän ide. Ul könne BMO Ğömüm Mäclesendä AQŞ ğına qarşı tawış birde. Waşington üzeneñ bu qarşılığın – idäräneñ keşe xoquqların bozğan illärdä qarata kiräk däräcädä qırıs bulmawı belän añlattı. Şulay da AQŞ şura eşen küzep barırğa häm kiräk qädär yärdäm itergä süz birde. Bügen keşe xoquqları şurasına 3 yılğa 47 il saylana.

Britaniä tarixında berençe xatın-qız tışqı eşlär ministrı: Margaret Beckett Jack Strawnı almaştırırmı?

Uzğan comğa, 5 may könne Britaniä premyer-ministrı Tony Blair xökümätneñ 3tän 2 öleşen wazifadan buşattı,. Eş urınınnan kitüçelär arasında – tışqı eşlär ministrı Jack Straw da bar. Anıñ urınına Leyborist partiäse tarafdarı Margaret Beckett bilgelände. Bu – Britaniä tarixında xatın-qıznıñ tışqı eşlär ministrı wazifasına äle berençe tapqır bilgelänüe. Dönyada bügenge köndä xatın-qızlarnıñ yuğarı wazifalarğa quyıluı – ber yaqtan, zur säyäsi mäğnägä iä buluın kürsätsä, ikençe yaqtan, bik küp illärdä gender problemaların tağın da zurraq itep açıp sala.

Qazaxstan Milli İminlek Komitetı terrorçılarnıñ ezenä töşkän

Qazaxstannıñ Milli İminlek Komitetı ildä terror ğämälen kisätüe turında belderde. Bu xaqta xalıqara terrorğa qarşı köräş bülege wäkile Sergei Minenkov çärşämbe könne xäbär itte. Anıñ süzlärenä qarağanda, terror ğämäle çit ildän planlaştırılğan bulğan. İminlek köçläre, anı oyıştıruçılarnıñ Qırğızstandağı säyäsi tärräqiätkä qatnaşı buluı turında xäbär itä. Bu belderü oppozisiädä borçılu tudırdı.

Cäy citü belän İranda kienü qağidäläre qırıslatıla

Iran räsmiläre İslam quşqança kienü qağidälären bozuçılarğa qarşı çaralarnı qırıslata. Bu xaqta polisiä başlığı Morteza Talaei belderde. Bu tör kisätülär ğädättä hawalar cılınuğa bäyle. 21nçe aprildän iğlan itelgän bu qırıs çaralar, qadimi köçlärneñ elekke belderülärennän niçek tä bulsa ayırılamı?

Washington Post: "Zur Sigezlekneñ" üleme

1975nçe yılda şul çaqtağı Fransiä prezidentı Valery Jiskard d''Estaing, Rambulliet şähärenä tärräqi itkän 6 il citäkçelären çaqırıp daimi räweştä oçraşıp torırğa täqdim itte. Täqdim xuplandı, häm çirattağı cıyında 6 ilgä Kanada da quşıldı. Kanada, Fransiä, Germaniä, İtaliä, Yaponiä, Britaniä häm AQŞ – G7 dip atalğan törkem tözede. Soñğı yıllarda bu törkemgä Rusiä dä quşılıp, törkem "zur sigezlek" dip atala başladı. Törkemdä çirattağı räislek wazifası bıyıl Rusiädä, häm summit yül ayında Peterburda ütäçäk. "Zur sigezlekneñ üleme" dip atalğan mäqälä bügen Waşington Post gazetında dönya kürde.

Mäskäwdä matbuğat iregen yaqlawçılar uramğa çıqtı

Yäkşämbe könne Mäskäwdä Kremlneñ mäğlümat çaraların çikläwenä qarşılıq belderep meñ yarımlap keşe uramğa çıqtı. Bäysez NTV televideniä kanalınıñ Gazprom qaramağına küçüenä 5 yıl tuldı.

Venada imamnar cıyını tämamlandı

31 Belarus räsmienä Yevropa Berlegenä kerü tıyılaçaq

Yevropağa kerü tıyılğan Belarus räsmiläre isemlegendä älegä 31 keşe. Berlekneñ tışqı eşlär ministrları vizanı birüne tıyu mäsäläsen düşämbe, 10 april könne Luxemburgta cıyılıp xäl itäçäk.

Ğiraq suğışı turında yaña mäğlümatlär Bushnıñ abruyın töşerä

3 yıl däwamında AQŞ prezidentı George Bush, Saddam Hösäinneñ küpläp üterü qoralları turında mäğlümatne – Ğiraqta suğış başlaw öçen küpertep kürsätelgänen yäşerep kilde. Ämma Aq Yortnıñ elekke kiñäşçese bu yalğan mäğlümatne dönyağa çığarırğa – George Bush üze ämer birde dip belderde. Bu yaña xäbärlär, respublikan partiäseneñ köz köne saylawlarda kongressnı üz kontrolendä qaldıru öçen köräşe sürätendä çıqtı.

Rus pravoslav çirkäwe Könbatışnıñ keşe xoquqları qimmätlären şik astına quya

Bügen isä Mäskäwdä rus xalqınıñ bötendönya 10nçı qorıltayı tämamlandı. Cıyınnıñ atmosferasın (hawasın) baştan uq pravoslav çirkäw ähelläre bilgeläp quydı. Metropolit Kirill, könbatışnıñ keşe xoquqları Rusiä öçen yaraqlı tügel, anıñ urınında ildä xristian dine qimmätlären, watan, millät häm kürşelär belän tatulıq töşençälären qaytarırğa kiräk, dip belderde. Ämma monıñ belän kileşmäwçelär dä bar.

Aziä illäre Üzäk Aziädän neft häm gaz suıra

Bu atnada 3 april könne Pekinda bulğan söyläşülär waqıtında Törkmänstan häm Qıtay prezidentları Saparmorat Niyazov häm Hu Jintao, Qıtaynı törkmän gazı belän tämin iter öçen gaz ütkärgeçe tözü turında kileşügä qul quydı. Küptän tügel Rusiäneñ Qıtayğa gaz ütkärgeçe tözü niätlären belderüe turında söylägän idek, şulay uq Qıtayğa Qazaxstan neften quu öçen ütkärgeçneñ berençe öleşen açıluı äle dä xäterdä. Üzäk Aziä illäre Hindstan öçen dä energiä çığanağı bulır dip farazlana. Üzäk Aziäneñ säwdä häm säyäsät ölkäsendä könçığışqa taba borıluı küzätelä. Yaña bu küreneşkä Üzäk Aziäneñ könbatıştan çitläşüe bularaq qararğamı?

Mäskäwdä Qabarda-Balqar ministrı häm NTV jurnalistına höcüm buldı

Yal könnäre Mäskäwdä Qabarda-Balqar respublikasınıñ mädäniät ministrı, tanılğan çırçı Zaur Tutov qıynalğan. Mäskäw prokuraturası başta, dälillär yuq dip, älege cinäyätne millätara näfrät nigezendä qılınğan dip äytep bulmıy, dip xäbär itte. Ämma bügen General prokuratura Mäskäw tikşerüçelären, ğäyepläwne – millätara näfrätkä alıştırırğa quştı.

Tymoşenko: Yanukoviç ciñsä Ukrainanıñ kiläçäge qarañğı

Ukraina prezidentı Viktor Yuşçenko 2005neñ sintäberendä Yulia Tymoşenkonı premyer-ministr wazifasınnan çitlätep – alda torğan saylawlarğa üzenä köndäş yasadı.

Dinne almaştıru öçen ülem cäzası?

AQŞta zur iğtibar häm borçılu belän İslamnan Xristian dinenä küçkän ber äfğan keşeseneñ yazmışın küzätälär. Aña ülem cäzası yanıy. Germaniä räsmie bu xälne "qabul itelmäslek" dip bäyäläde. Äfğanstanda Taliban bärep töşerelgängä 4 yıldan artıq waqıt uzdı, häm bu şunnan birle – xristian dinenä küçü öçen ülemgä xökem itüneñ berençe oçrağı bulıp tora.

Xatın-qızlar dönyası: Qazaxstan faxişälärne cälep itä

Yıl sayın qollıqqa satılıp barğan keşelär sanın xattä farazlaw da qıyın. Xalıqara Migrasiä Oyışması xisaplawınça, bu san – 4 millionğa yaqın keşe bulırğa mömkin. Häm alarnıñ eşe cinäyätçelärgä 8-10 milliard dollar tabış kiterä. Üzäk Aziä illärendäge tübän yäşäw däräcäse bik küp xatın-qızlarnı çittä eş ezläwgä etärde. Soñğı yıllarda tormışları caylana barğan Qazaxstan isä – xäzer kürşe däwlätlärdän faxişälärne üzenä cıyğan ilgä äylänä bara.

Rusiä prezidentı Qıtayğa bara

Rusiä prezidentı Vladimir Putin 21 mart könne Qıtayğa ike könlek säfären başlıy. Pekin-Mäskäw mönäsäbätläre turında Rusiä citäkçelege här waqıtta bik cılı süzlär äytep kilde, bu säfär dä ike aranı yaqınaytır dip farazlana. Putin Qıtay prezidentı Hu Jintao häm premyer-ministr Wen Jiaboa belän oçraşaçaq, Qıtayda Rusiä yılın açu tantanalarında qatnaşaçaq.

AQŞ, Britaniä, Fransiä, Rusiä, Qıtay New Yorkta İran turında söyläşä

Irannıñ atom programması tiräsendäge wazğiätkä äle dä çişeleş kürenmi. Düşämbe, 13 mart könne New Yorkta BMO İminlek Şurasınıñ 5 daimi äğzase oçraştı. Anda rezolüsiä eçtälege mäsäläsendä - Britaniä, Fransiä häm Amerika Quşma Ştatları ber yaqqa, Rusiä belän Qıtay - ikençe yaqqa bastı. Britaniä häm AQŞ nizaqqa çişeleş tabu öçen – İminlek Şurasın tulısınça cıyarğa kiräk, dip sanıy.

Forbes: dönyada baylar sanı arta

New Yorkta çığuçı Forbes jurnalı dönyadağı millarderlar isemlegen bäyän itte. 2006nçe yılda 793 keşeneñ aqçası 1 millard dollardan artqan. Uzğan yıl belän çağıştırğanda bıyıl baylar isemlegenä tağın 102 keşe östälgän. Cir şarındağı iñ bay keşe bulıp elekkegeçä Microsoft şirkäte başlığı Bill Gates qala. Rusiädä milliardelar sanı 6 keşegä artqan, Ukrainanı baylar isemlegendä 3 keşe wäkillek itä. Tarixta berençe tapqır bıyıl Çexiädä dä milliarder terkälgän.