Yaña yıl başında, uzğan 12 ayğa qarap, ütkän waqiğalarnı barlap, küpmeder näticälär yasarğa bula. 2005 yılda, ğomum alğanda, gäzit-jurnallarnıñ tirajları kimüe däwam itelde. Şul isäptän, tatar gäzitlärenekeneñ dä. Ämma, ikençe yaqtan, tatarça gäzitlärneñ sanı tağı da arttı. Ütkän 2005 yıl Rusiä matbuğatı köne belän başlanıp kitkän. Ul 1703 yılda «Vedomosti» gäzite çığa başlağan köngä turı kiterep, 13nçe ğinwarğa bilgelänep ütelä ikän. Tatarstanda şuşı Rusiä könen dä, Tatarstannıñ üz matbuğat könen dä bäyräm ikännär. 2005 yılda matbuğat köne, 19 may, aldağı yıllardan ayırmalı bularaq, qupşı itep, tatar matbuğatnıñ 100 yıllığına bağışlanğan konferensiä, media-forum kebek çaralar belän bilgelände. Qazan däwlät universitetınıñ Tatar jurnalistikası fakul’tetı tırışlığı belän «Nur» gäziteneñ 100 yıllığı uzdırıldı. Berençe tatar gäzite itep sanalğan şuşı «Nur»dan, tatar matbuğatı tarixı başlana da. Şuşı konferensiädä, tatar jurnalistikası tarixı öçen ähämiätle şäxesläre, gäzitläre barlandı, bügenge tatar gäzitlärenä bäyä birelde. May ayında ütkän konferensiädä, mäsälän, «Tatmedia» agentlığı citäkçese urınbasarı Färit Şahiäxmätov, tatar gäzitläre, urıs tellärendägelärennän qaytışraq, dip äytkän bulğan. Ä däwlät şurası deputatı Robert Miñnullin, tatar matbuğatı zur eş başqara, dip anı döres bäyälärgä çaqırğan. Şul uq waqıtta, tatar matbuğatına iğtibar «Bällür Qäläm» jurnalistlar bäygese belän bäyle bulğan. Bu bäygedä, tatar xäbärçeläre, şul isäptän Tatarstannan çittä çığuı gäzit xezmätkäläre dä qatnaştı. Tömän, Tübän Novgorod, Sverdlovksiy ölkäse tatar gäzitläre xäbärçelärenä «Bällür Qäläm»när tapşırıldı.
Yun ayı, Milli häm regional matbuğat kongressı belän istälekle buldı. Anda xakimiät wäkilläre, urıs telle matbuğat belän köndäşlek itä almaw säbäple, milli mäğlümat çaralarına däwlät yärdämen kürsätüne däwam itärgä wäğdä itte.
2005 yılnıñ avgustın, Tatarstanğa, meñgä yaqın jurnalistnıñ kilüen, xalıqara matbuğat üzägeneñ eşläp aluın, tatar mäğlümat çaraları xäbärçeläreneñ , Rusiä häm dönya mäğlümat çaraları wäkilläre belän iñgä-iñ eşläw belän iskä alıp bula. Qazannıñ 1000 yıllığı bäyräm itelgän könnärdä, yaxşı cihazlanğan matbuğat üzägeneñ eşläwe, xäbärlärneñ dönya buylap, sekundlar eçendä taraluı, tatar jurnalistikasına da üz tä’siren yasadı.
2005 yıl, «Tatarstan» jurnalınıñ 85 yıllığı , «Sabantuy»nıñ 80 yıllığı häm «Şähri Qazan» gäziteneñ 15 yıllığı, yubileyları belän istä qaldı.
«Sabantuy» gäzite, tatar telendäge balalar gazetalarınnan berençe bulıp, global çeltärgä ütkän yılnı çıqtı. İnternetta üz säxifäsen buldırdı.www.sabantui.ru
«Watanım Tatarstan» gäzite Federal Milli tiraj xezmätennän, milli basmalar arasında, «Yıl tirajı» digän bülägen aldı.
Barlıq rayon gäzitläre, şähär basmaları, munisipal reforma kilü säbäple, gämälgä quyuçıların alıştırdı. Yäğni cirle xakimiätlärdän bäysez bulıp, respublikanıñ «Tatmedia» agentlığı qaramağına küçte. Qazanda, Çallıda, başqa şähär häm rayon gäzitlärenä qağıla torğan xäl bu. Şuşı fakt, jurnalistlarğa qıyulıq östärme yuqmı, älegä äytüe qıyın. Matbuğat wäkilläre, ğämälgä quyu häm finanslaw yağınnan bulmasa, binanı arendalaw, näşriät belän kileşülär tözü yağınnan cirle xakimiätlärgä barıber bäyle bulıp qala.
Bäysez, kommersiä nigezendä, äbünäçelärdän kilgän açqa isäbenä çığuçı gäzitlär sanı arttı. Almaz Xamzin, «Yäşel eşläpä» digän gäzit çığara başladı. Cırçı Salawatnıñ da, şäxsi gäzite barlıqqa kilde. «Salawat süze» dip atala ul. Yaxşı käğäzdä häm tösle bulıp çığa başladı ul. «Bars-media» şirkäte «Käyef niçek?» gäziten oyıştırıp cibärde. Dini gäzitlär sanı da arttı, Möselman xatın-qızlar öçen «Qaraş» basması, mädräsä yäşläreneñ «Märcäni» digän gäzitläre dä 2005 yılda barlıqqa kilde. İnde 2006 yılnıñ ğinwar ayında alğa taba farazlar qorırğa bula. 2005 yılnıñ ikençe yartı yıl näticäläre bilgele buldı. «Tatarstan yäşläre» gäziteneñ 51 meñ tiräse keşe yazdırğan. Bu gäzitneñ äbünäçeläre berniçä meñgä kimegän digän süz. Ä «Aqçarlaq» gäziteneñ tirajı 30 meñgä citkän Bu basmanıñ uquçıları artqan digän süz.
Bikä Timerova.
