İvanovo ölkäsendä urnaşqan 21663-sanlı xärbi çast'tä xezmät itüçe Ramil Äymetdinovnı qinap, censi äğzalarına zur zarar kitersälär dä, tabiplarğa möräcäğät itärgä mömkinlek birmilär. 3 kön uzğaç, naryadta torğanda huşın yuğaltudan soñ ğına anı sançast'kä urnaştıralar.
Anda da 9-ğinwarğa qadär, yäğni ätise kilgänçe, operatsiägä moxtac keşegä bernindi yärdäm kürsätelmägän. Şunlıqtan äti keşe “ulım ülemgä xökem itelgän ide”, dip tä äytä.
Äti keşe ulın gospital'gä urnaştıruğa ireşä, häm näq şunıñ arqasında ğına ulın saqlap qala ala. Xäzer ul Ramilneñ tormışı caylana baruına bik qänäğät. Anı başqa çast'kä – ciñel xezmätkä küçergännär. Ä anda bötenläy başqa atmosfera. Şunısı da möhim: Ul'yan qalasınıñ Timeryul rayonı xärbi komissarı äti keşegä prokuraturağa yazarğa täqdim itkän, adresların da birgän, üzem dä yazarmın digän. Ä xäzer Rawil qulında Mäskäwdän - Strategik maqsatçıl raketa ğäskärläreneñ xärbi prokuraturası (VP RVSN) prokurorı urınbasarı, yustitsiä polkovnigı Kemarskiy qul quyğan xat bar. Anda tikşerü näticäläre belän tanıştıru wäğdä itelä. Ä ikençe xat – 56680-nçe xärbi bülekçä, yäğni Teykovo garnizonı prokuraturasınnan kilgäne – cinayät eşe açılu turında xäbär itä.
Rawil Äymetdinov fikerençä, ulınıñ isän qaluına Çiläbe tank uçilişçesında imgätelgän soldat Sıyçev turında mäğlümlät çaralarınıñ kiñ bäyän itüe dä yärdäm itkän. Häm äti keşe armiädä, ğomumän, tärtip urnaşuğa bu xäl yaxşı tä'sir yasar, dip tä ömetlänä.
Läkin başqa waqiğalar Rawil Äymetdnovnıñ mondıy inanuın qaqşata kebek. Sember ölkäsennän armiägä alınıp, Saxalinda xezmät itkän Marat Dinullovnıñ cäsadın qaytardılar. Ul'yanov rayonınıñ xärbi komissarı Aleksndr Koşelev märxümne xärbi poçest'lar belän cirlärgä täqdim itkän. Läkin äti-äniläre möselmança kümärbez, şaw-şu kiräkmi, digännär.
Ğinwarnıñ 2 bulğan faciğä turındağı xäbär fevral' 12дә genä kilep citä. Anda da äle qıynaw turında tügel, Maratnıñ üz saqsızlığı arqasında cäräxätlär aluı turında ğına süz bara. İmeş, yeget duşta yuınğanda ayağı tayıp kitä häm qulları belän täräzä pıyalaların wata. Näticädä tänendä 13 cäräxät päyda bula.
Xälne açıqlaw öçen, Maratnıñ ätise İrşat ölkä xärbi komissariatına bara. Läkin anda qabul itmilär. Barıt tik Xärbi komendaturağa barıp, Yujno-Saxaliskidağı xärbi prokuraturanıñ koordinatların aluğa ireşälär.
Ä Marat isä, minem öçen qayğırmağız, xällärem yaxşıra bara, dip tınıçlandırırğa tırışa äti-änisen. Döres, şiklär uyatırlıq närsälär dä küzgä bärelä. Mäsälän ber xatında “xälem yaxşı, 17 cöyne yamadılar”, dip yazğan. Marat armiädän qaytqan ölkänräk dustı Ramilgä menä nindi eçtäşlekle xat yazğan bulğan: Ütenep sorıym, yärdäm itçe, zinhar. Küz yäşläre belän tezlänep yazam, mine añlarsıñ, dip ömetlänäm. Mne na dembelya naçislili 50 tıs. rub. Qaytqaç, hiçşiksez, xisaplaşırmın”
Maratnıñ änise Räysä xanım özgälänä: böten tuğannarımnan aqça cıyar idem, yortımnı satar ide, ulım isän qalsın ğına ide.
Maratnıñ 16-fevral'dä yazğan xatında da säyer närsä bar: ğadi eçtäşlekle xat. Läkin soñnan östäp quyğan: “Eto taq... pis'mo dlya otmazki”. Räysä xanım fikerençä, qaynawçılar äytep torğan süzlärgä üze genä östäp quyğandır inde...
Ä fevral'neñ 26сында yazılğan soñğı xatında: “Sezgä Lexa isemle malay kilergä tieş, ul minem xatımnı sezgä tapşırır, häm sez barısın da añlarsız. Minem xatta äytelgännärne ütägez, läkin miña xat yazmağız. Lexa miña şaltıratır”.
Tik Lexa kilep ölgermi, küräseñ. Bu xat 3-martta kilep citä, ä bişendä – Maratnıñ üleme xäbäre. Maratnıñ cäsadın 6 martta Mäskäwgä oçqıç belän cibärgännär. Ä Sembergä “gruz-200” 16-martta ğına kilep citä. Räysä xanım fikerençä, anda Maratnıñ cäräxätlären lazer belän yamaştırğannar, şuña kürä ozaq totqannar.
Bälki, oluğ xäsrät tä'sire arqasında çıqqan süzlärdä tögälsezleklär dä bardır. Härxäldä, Räysä xanımnı añlap bula. Tik menä añlaşılmağan närsälär dä qala şul...
Ayrat İbrahim, Sember
