Xäzerge waqıtqa çının äytkändä räsmi xäbärlärgä tayanıp, berençel näticälär genä yasap bula. Çönki, säfär barışı xaqında barı tik räsmi çığanaq, däwlätneke bulğan tatar-inform ğına xäbär itep kilde. Tağın, şundıy uq tatar-informnan bernie belän dä ayırılmağan räsmi cömlälär belän, telefon aşa Yaña ğasır kanalı söyläde. Mintimer Şäymiev citäklägän Tatarstan delegatsiäsenä bit ike genä jurnalist alındı. İkese dä urıs telle. İkese dä däwlätneke. Bu bit siña, Tatarstannıñ berär rayonın qarar ğa baru tügel. Kak nikak öç çit il buylap eşlekle säfär. Tatar jurnalistları häm bik küp itep, ul berär rayonğa barğanda ğına çaqırıla. Däwlät organnarı izalap beterälär, berär rayonda duñğız ürçetü turında seminar bulğanda. Ä monda xalıqara mä’sälä. Tatar teleñ belän, pjalıytsa tığılma. Urıs tellelärdän küçer. Däwlätneñ tatar gäzitläre dä şulay itkäç, Azatlıq ta yıraq kitä almıy. Dimäk tatar-informnı tağı küçerep, tärcemä itep söyläp biräbez. Döres, alarnıñ urısçadan tatarçağa tärcemä itkändä ällä belep, ällä belmi qaldırğan urısça süzlären bez barıber tatarçağa tärcemä itärbez.
Prezidentı Mintimer Şäymievneñ Yaqın Könçığış illärenä altı könlek vizitı tämamlandı, - dip yaza tatar-inform mäğlümat agentlığı, - Säfär barışında TR Prezidentı yuğarı däräcädä berniçä oçraşu uzdırdı. Oçraşuda anıñ äñgämädäşläre Kuwäyt däwläte başlığı Ämir şäyex Sabax Äl-Äxmäd Äs-Sabax, Süriä Prezidentı Bäşir Asad, İslam konferensiäse oyışması general' säqkätibe Äkmäleddin İxsanoglı buldı. “Tatar-inform” agentlığına birgän interv'yusında Tatarstan Prezidentı bay eçtälekle säfäre turında bäyän itte.Dimäk, tatar-inform säfärgä ğomumi bäyäne bolay birä:
Mintimer Şäymiev süzlärençä, Süriä, Söğud Ğäräbstanı häm Quwäyt däwlätenä säfär yaxşı äzerlängän. Şunısın bilgeläp ütärgä kiräk: respublika başlığı kilügä Dimäşk, Ciddä häm Äl-Kuveyt xalıqara aeroportlarında Rossiä häm Tatarstannıñ däwlät bayraqları elengän ide. Barlıq illärdä dä TR Prezidentın kortej ozatıp yörde.Tatarstan delegatsiäse berençe bulğan il Süriä turında tatar inform bolay yazdı:
Mintimer Şäymiev Süriä belän respublikabız arasında iqtisadi bağlanışlar buldıru ähämiäten bilgeläp ütte. Bügen Süriädä “Tatneft'” AAC wäkillege açılğan. 2005 yılnıñ martında Tatarstan neft' kompaniäse belän Süriä Ğaräp Respublikası Xökümäte arasında 27нче bloknı küzätü häm eşkärtügä kileşü tözelde. Älege proyektnıñ bäyäse 17 million dollarğa yaqın. “Barlıq mäğlümatlarğa qarağanda, proyekt uñışlı bulırğa oşağan – neft' ezläwçelärebezneñ käyefe kütärenke”, - dip assızıqladı Mintimer Şäymiev. Monnan tış, Dimäşktän yıraq tügel “KAMAZ” servis üzägendä buldılar. 2007 yılnıñ ikençe kvartalında Süriäneñ Xoms şähärendäge irekle iqtisadi zonada “KAMAZ” yök maşinaların cıyu zavodı faydalanuğa tapşırılaçaq. Predpriätieneñ quwäte yılına 1000 avtomobil' külämendä isäplängän, alarnıñ yartısı Süriädä satılaçaq, ä ikençe yartısı – Yaqın Könçığış illärendä. “Eşçänlegebezneñ barlıq ölkälärendä dä xezmättäşlek urnaştıru teläge zur, , dip Mintimer Şäymiev Süriä Ğäräp Respublikası Prezidentı Bäşär Asad süzlären kiterde. – Bäşär Asad Süriä belän Tatarstan arasındağı xezmättäşlek barışın üzeneñ şäxsi kontrolenä alaçağın belderde”. Bügenge köndä, respublika başlığı süzlärençä, Süriädä masştablı turizm üseşe mä’säläse kütärelä, älege däwlät üzeneñ borınğı tarixı belän ğorurlanırğa xaqlı, ul borınğı arxitektura häykälläre belän dan tota. Vizit barışında Mintimer Şäymiev häm anıñ ozatıp yörüçe zatlar Dimäşktä ekskursiädä buldı. Bügen Süriä yağı neft', gaz razvedkası häm tabu, neft' ximiäse, energetika häm maşina tözeleşe ölkäsendä proyektlarnı qarap, ğämälgä aşırırğa äzer.
Soğud Gğräbstanı Korol'legeneñ Ciddä şähärenä respubliqa başlığı İslam konferensiäse oyışması general' särqätibe Äkmäleddin İxsanoglınıñ şäxsi çaqıruı belän kilde. Mintimer Şäymiev Rossiä Federatsiäseneñ yuğarı däräcädäge citäkçeläre arasınnan İslam konferensiäse oyışmasınıñ ştab-fatirında berençelärdän buldı. Mintimer Şäymiev bilgeläp ütkänçä, bügen İslam konferensiäse oyışmasınıñ törle strukturaların mädäniät häm mäğärif buyınça Tatarstan proyektların finanslawda qullanu mömkinlege bar. Tatarstan İslam oyışması belän nıqlıraq xezmättäşlek itä häm İslam konferensiäse oyışmasınıñ küzätüçe äğzası bularaq Rusiä däwläteneñ mömkinlelären faydalana alırlıq töp respublikalarnıñ berse bulıp tora.”
Küwäyt turında tatar-inofrm bolay dip yazdı:
Tatarstan Prezidentı fikerençä, Kuwäyttä ütkän oçraşular bik faydalı bulğan. “Asılda, bez bu däwlättä berençe tapqır buldıq. Ul bik tözek häm iqtisadi yaqtan üskän däwlät”, - dip assızıqladı Mintimer Şäymiev. Anıñ qaraşınça, Tatarstan belän Quwäyt arasındağı tığız mönäsäbätlär, nigezdä, Qazanda berniçä tapqır bulğan Kuveytnıñ yustitsiä, waqıflar häm islam eşläre ministrı Abdalla Maatuq äl-Maatuq yärdämendä mömkin buldı. Prezidentnıñ Quwäyt däwläte başlığı Sabax äl-Äxmäd äl-Cäber äs-Sabax belän oçraşuı ämirneñ räsmi rezidensiäsendä – “Äs Säyef” sarayında ütte. Quwäyt ämire Waqıflar häm islam eşläre ministrlığı xezmätkärläre respublikabız öçen dini kadrlarnı äzerläwdä yärdäm itärgä äzer, dip belderde. Şul uq könne respublika başlığı Quwäyt däwläteneñ bulaçaq başlığı prins Näwäf äl-Äxmäd äl-Cäber Äs-Sabax belän oçraştı. Monnan tış, Mintimer Şäymiev süzlärençä, Quwäyt Premyer-ministrı – şäyex Näser äl-Möxämmäd äl-Äxmäd äl-Cäber äs-Sabax belän oçraşu waqıtında Kuveytnıñ häm Tatarstannıñ biznes-strukturaları arasında eşlekle xezmättäşlekne üsterü öçen däwlät yağınnan barlıq kiräkle şartlar da tudırılaçaq häm mexanizmnar eşkärteläçäk, berençe çiratta, säwdä-sänäğät palatasın faydalanırğa kiräk.
Räfis Cämdixan.
