Qazan Kirmäneneñ qapqası aldında , häm Musa Cälil häykäle qarşındağı ike qanatın ike yaqqa cäygän matur borınğı binanı härkem belä. Ul Tatarstannıñ däwlät muzeyı. Ä soñğı yıllarda aña milli muzey iseme birelgän. Ämma anı çın- çınnan awız tutırıp tatarnıñ milli muzeyı dip äytep bulmıy. Ul 1895 yılda açılğan, guberna muzeyı bügen Andrey Lixaçev isemen yörtkän älege muzeyğa bu arxeologiä ğalime İdel buyında yäşägän xalıqlarnıñ könküreşe, kul'turasına qağılışlı bay xäzinä büläk itep qaldırılğan.
Muzeynıñ tuğan köne 5 aprel' könne, monda muzeynıñ berniçä zalında törle mädäni çaralar oyıştırılğan ide. Muzeyğa ekskursiägä kilgän keşelär sanı 700 gä tulğan bulıp çıqtı, ä başqa könnärdä bu san kön buyına da 200 keşedän artmıy ikän. Ä şulay da, tatarlarnı qızıqsındırğan muzeynıñ ikençe qatında “İslam raritetları” kürgäzmäsendä “Tatar mäğrifätçelege” dip isemlängän ekskursiä ütkärelde. Mondıy ekskursiälärgä uquçı balalarnı respublikanıñ mäğärif ministrlığı yärdämendä cälep itüläre turında milli muzeynıñ mädäniät bülege ölkän fänni xezmätkäre Rawilä Möbäräkşina belderde. Häm ul bezgä menä tağın nindi mäğlümat citkerde:
“Muzey- ul muzalar saqlanuçı mäğärä digänne añlata. Muzey däwlät yärdäme belän tergezelde. Xäzerge waqıtta 2000 kv.m 1800 eksponat kürsätelä. Tarix, tabiğät, arxeologiä, mädäniät büleklärendä fondlar tantanalı çaralar ütkärälär.”
Ekskursiälär ütkärüçe muzeynıñ ädäbi bülege ölkän fänni xezmätkäre Flürä Daminova bu kürgäzmädäge tatar mäğrifätçeläreneñ saqlanıp qalğan istälekle äyberläre turında menä närsälär dide:
“ Ş.Märcani,R.Fäxretdinneñ istälekle şäxsi äyberläre, Qayum Nasıyrinıñ üz qulı belän eşlägän globusı, Ğ.Tuqayğa Peterbur şähäre balaları büläk itkän et räseme töşerelgän qara sawıtı, K Tinçurinnıñ tormış iptäşe Zahidä xanım saqlap alıp qalğan bik küp äyberläre , Äxmätgäräy Xäsäni belän Zäynäp Xäsäniä Ş Märcänineñ tuğannarı büläk itkän eş östäle” turında mäğlümat citkerde.
25 aprel'dä Ğ.Tuqaynıñ 120 yıllığına bağışlap muzeyda, “İ, moñlı sazım” digän kiçä bulaçaq.
Mälikä Basıyr, Qazan .
