İctimaği üzäk Xäter könen yäkşämbe könne ütkärergä cıyınğan arada, ber törkem millättäşlärebez 12 üktäberdä Söyembikä manarası yanına barıp, anda doğa qılıp Qazannı alğanda şähit kitkän ata-babalarıbıznı inde iskä dä aldı. Xäter könen 15 üktäberdä tügel, 12 dä ütkärergä täqdim itüçelär älege data tarixi yaqtan döresräk, iske imla belän 1552 yılnıñ 2 üktäbere xäzer 12 senä turı kilä, bezneñ belän astronomiä häm tarix ğalimnäre dä kileşä, dip bara. Häm ictimaği üzäkkä dä Xäter könen 15nän 12nä küçerergä täqdim itä. Xäyer, älegä milli oyışmalar bu täqdimne xuplamıy häm tatar xalqınıñ matäm könen ğädättägeçä 15nä bilgeläp ütä. Ä milli cämäğätçelek büleneşep härkem üzençä şähit kitkän ata-babalarıbını iskä alğanda, Xäter könenä kilüçelär sanı yıldan-yıl kimi bara. Ğomumän, Qazannı yawlap alğan kön turında qazanlılar närsä belä, Qazannı qayçan, kemnär alğannar?
Qazan 1552 yılnıñ 2 üktyabrendä Yawız İvan tarafınnan basıp alınğan. Xäzer inde yaña stil'gä küçergändä, bu waqiğa 5 ğasır elek bulğanğa 10 köngä alğa küçerelä, şunlıqtan ul 12 üktäbergä turı kilä.
Minem bu turıda işetkänem yuq, min belmim.
Qazan bik bay häm matur şähär bularaq bilgele bulğan. Şunlıqtan anı ayulap alu teläge bik zur bulğan häm berniçä tapqır qabatlanğan. Şunnan 1552 yılda Yawız İvan azannı ayulap ala.
Äye, min bu qara datanı beläm. Ul 15 üktäber 1552 yıl. Bu datanı min elek belmi torğan idem, mäktäptä uqığanda bezgä anı bik söyläp tormadılar. Ä menä monnan ber 15 yıl elek tatar ictimaği üzäge daimi räweştä xäter könen uzdıra başladı. Menä şunnan soñ ğına min anı belä başladım.
Qazan 1552 yılnıñ üktäbr urtalarında ayulap alınğan. Läkin bu turıda bäxäslär bara 12 könneme, ällä 15 könneme? Minemçä monıñ älläni ayırması yuq.
Yuq, minem bu xaqta işetkänem yuq, min tarix belän qızıqsınmıym.
Qazan xanlığın Yawız İvan 1552 yılda basıp alğan häm xäter köne dip 15 üktäbr isäplänä.
Gölnaz Şäyxetdin
