5 dekaber könne isä Qazan–Ermitaj üzägendä töbäkära milli säyäsätkä bağışlanğan kiñäşmä açıldı. Älege cıyılışnı Qazandağı federalizm institutı oyıştırdı. Süz inde distä yıllar buyı söylänelep kilgän, läkin çişeleşe, mäsäläne xäl itü yulı kürenmägän milli säyäsät turında bardı.
Älege xalıqara fänni-ğamäli kiñäşmä eşendä Mäskäw, Germaniä, Moldaviä, Amerika quşma ştatlarınnan fänni cämäğätçelek wäkilläre, federalizm, töbäk, xalıqara häm dinara mönäsäbätlär belgeçläre qatnaştı. İke kön däwamında ğalimnär milli mäsälälär turında fiker alışırğa cıyına. Äytik, sişämbe könne töbäklärneñ konstitutsion-xoquqi däräcäsen, cirle milli säyäsätneñ ideologiäsendä, anı tormışqa aşırır öçen aqça qapçığın qaysı yaqtan çişep bulğanın tikşerdelär.
Ä menä altınçı dikabr' könne belgeçlär töbäklärdäge milli säyäsätneñ nigezlärenä töşenmäkçe. Ayırım alğanda, azçılıqnı täşkil itkän millätlärneñ tellären, milli üzañnarın saqlaw mäsälälärenä. Kiñäşmä barışında belgeçlär Rusiädä milli säyäsät, cirle häm milli-mädäni avtonomiäse mäsäläre, Rusiä milli säyäsäteneñ konstitutsion nigezläre, Rusiä eçendäge respublikalarnıñ däwlät teleneñ konstitutsion –xoquqi statusı digän temalar belän çığış yasadılar.
Kiñäşmä eşçänlegendä qatnaşqan Qazan federalizm institutınıñ fänni programmalar citäkçese Rafael' Xakimov älege xalıqara kiñäşmäneñ fänni häm säyäsi praktik nigezen bolay dip añlattı:
“Anıñ bit fänni yağın praktik yaqtan ayırıp bulmıy, bezgä bit fänni konferensiälär federalizmnı saqlap qalu öçen disäñ dä bula bügenge köndä. Ämma xäzer andıy qurqınıç yuq. Ägär dä 5 yıl elek ul çınnan da qurqınıç ide. Xäzer ul yaqtan az ğına ciñelräk. Küzgä çalınmasa da, alğa baru bar. Üzegez beläsez Şäymiev Tatarstannıñ möstäqillegen yaqlap çığa. Severentlıyknı saqlasaq, bez federatsiäne häm millätlärne saqlıybız. Federalizm bulğaç, milli aspekt anda bar, läkin alar berniçä. Äytik, Amerika häm Şvetsariäneñ teoriäseneñ üz qaraşları. Rusiädä inde anıñ nigezendä milätlär yata. Şuña ul federalizm - ul millätne üsterü häm saqlaw. Ul yaqtan bütänçä bulmıy bit, Rusiä qanunnarı millätne yaqlamıy, Rusiä külämendä millätlärne yaqlaw awır. Ä respublika bulsa, ul turıdan-turı yaqlıy. ”
Älege Qazan – Ermitaj üzägendä açılğan töbäqara milli säyäsätkä bağışlanğan kiñäşmä çärşämbe, 6 dekaber dä däwam itäçäk.
Gölnaz Şäyxetdin
