Şuşı könnärdä “Respublika Tatarstan” gazetası Tatarstannıñ Balıq bistäse rayonında yal itü, küñel açu şähärçege bulırmı digän yazma bastırdı. Balıq bistäse rayonı neft' yağı tügel, iqtisadıy xäle turında da maqtap söyläp bulmıy dilär bu yaqlarnı belüçelär. Ägär Balıq bistäse rayonında yal itü şähärçege bula qalsa, Qama buyı xalqına bäxet yawaçaq. 10000 yaqın keşegä eş urını bulu ixtimal. Bu zur proyektnı mäskәülär nigä näq şuşı rayonda tözergä bulğannar, nindi qorılmalar tözelergä mömkin, bu xaqta Balıq bistäse rayon xalqı ni uylıy?
Küptän tügel Balıq bistäse rayonına ere Mäskäw eşmäkärläre kilä. Qama buyların, aña quşıluçı Suşa yılğası buyındağı tabiğätne, Uraqçı digän awıldan başlap Küki awılına qädär säyäxät itep alalar. Monda awıllarnıñ torışı ällä ni maqtanırlıq tügel inde di Balıq bistälelär, cimerek kolxoz binaları, buş qırlar, yulsızlıq. Mäskäwlärgä närsä oşağan soñ monda digändä, monda hawa çista, tabiğät tä üzençälekle, urman, bolın, yılğalar, çişmälär barsı da küñelgä xuş kilä torğan digännär. Mondıy urında menä digän yal itü şähärçege yasap bula, menä bezneñ teläk älege rayonnan känfit yasap aqça eşläw dip üzläreneñ proyektların täqdim itälär. Mäskäwneñ nindi ere eşmäkärläre, isemnäre rayon citäkçelege tarafınnan ser bulıp qala. Annan soñ şunsı añlaşıldı, “Respublika Tatarstan” gazetasınıñ “Balıq bistäsendä yal itü şähärçege bulırmı ?” - dip yazuı, şul uq rayon gazetasınnan kürep yazğan bulıp çıqtı. Ä rayon gazetası öçen mäskäw eşmäkärläreneñ rayonnı üsterergä, kürkäm itärgä cıyunaları xalıqqa citkerer öçen menä digän xäbär bula. Tik menä Balıq bistäse rayonı xakimiäte üz qulı astında eşläwçe gazetanıñ bu yañalıqnı irtäräk qıçqırğan di. Rayon citäkçelegenä mäskäwlelär proyektnı Tatarstannıñ xökümät başlığına kürsätäbez dä annan prezident qul quysa Balıq bistäse känfitkä äwerelä digännär.
Mäskäw eşmäkärläreneñ proyektları buyınça älege rayonnıñ Qama yılğası yarı Qara diñgez buyındağı kurort şähärçeklärenä oxşaş bulaçaq. Mädäni-küñel açu üzäkläre, sport qorılmaları, yal itü yortları barsı da şul proyekt eçenä kerä. Nigä bu urınnarnı saylawların eşmäkärlär, ekologik yaqtan çista rayon buluı, aeroporttan yıraq bulmawı, su transportı yöri aluı, ere maşina yulları ütü belän añlatıp kitälär. Rayon üzäge qırıyında yaña ber bistä barlıqqa kilep, anda 10000 gä yaqnı keşe toraçaq. Şunda uq öç 5 yoldızlı kunakxanä, restorannar, attraksionnar, boz sarayı tağın başqa küñel açu üzäkläre tözeläçäk. Bu süzlärne Mäskäwlär söylägändä Balıq bistäse citäkçelegeneñ, annan bu xäbärne işetkän xalıqnıñ qolaqları tora, ışanmaslıq xäl bit bu dip tä quyuçılar bula. Ä tegelär proyektları belän tanıştırunı däwam itälär. İke küp qatlı binalarnı kütärep, öske qatlarınnan rayon üzägennän 30 kilometr yıraqlığındağı Yamaş, Küki, Tegermänlek awılları da kürenäçäk imeş. Şulay uq teläklärendä akvapark, zoopark tağın başqa obyektlar tözü küzdä totıla. Uraqçı awılı tiräsendä mäskäwlelär etnik awıl yasamaqçılar. Anda barlıq öylär dä ağaçtan bulıp, Qazan kirmäneñdäge kebek mäçet belän çirkäw ber tirädä bulır dip kötelä. Şunda uq balıq totu, yal itü urınnarı da bulaçaq. Balıq bistäsen känfitkä äyländerergä tieşle proyekt 5 yıl eçendä tözelep betär, yıl sayın 20 protsent qorılma torğızılır dip farazlıylar täqdir itüçelär. Bu rayonda xalıq üze bik tırış, ağaçtan urındıqlar, at arbaları, çanalar yasıylar, mamıq şäl bäyläp satalar. Ägär Rusiä başqalası eşmäkärläreneñ teläklären Tatarstan citäkçelege qabul itsä xalıqqa bäylägän şällären yıraqlarğa barıp satıp yörise bulmayaçaq, 8000 gä yaqın keşene eşle itäçäklär. Balıq bistälelär xıyalıy xalıq, alar xäyrannan; “Rayonğa ere eşmäkärlär kiler dä taş yullar tözeler, cimerek binalar urınına yañaları tözerlär”- dip kötälär ikän. “Berençe aprel' tügel inde, bezne aldalar öçen, yıraq aralarnı yaqın itep, awıllarda cıyılışlar cıyıp, ozın-ozın süzlär söyläp yörmäslär ide” – di Qama buyı xalqı. Alay disäñ 10 yılğa yaqın taş yul bulır dip ışandıralar inde, haman da yuq. Yaz-köz, qış awılğa kersäñ çığıp bulmıy, çıqsañ kerep bulmıy” – dip tä quydı şul uq rayonnıñ Kükileläre.
Röstäm İsxaqi
