Qazan studentlarınıñ niçek bäyräm itkännäre xaqında söyläşkänçe bu könneñ barlıqqa kilü tarixın iskä alıp kitik. Yıraqqa barası tügel Mäskäw yağına na ğına qarap alası. Studentlar köne Mäskäw däwlät universitetı açılu belän bäyle ikän. 1755 yılnıñ 25 ğinwarında(bu iske kalendar' bеlän unikesendä) patşabikä Yılezaveta Mäskäwdä Rusiädä berençe universitet açırğa färman birä. Universitetnı oyıştırırğa bulışuçılarnıñ berse Şuvalov familiäle general, yaratqan änise Tatyana Petrovnanı da Rusiädäge berençe universitet açılu tarixına kertä. Şunıñ belän 25 ğinwar – Tatyana köne, studentlar bäyrämenä äwerelä. Şul uq waqıtta Qazanda da. Qazan däwlät universitetı studentlarınıñ Tatyana köne xaqında fikerlären belergä buldıq. Aliä isemle äñgämädäşneñ süzläre bolayraq yañğıradı:
- Elek alay artıq iğtibar birgänem yuq ide. Xäzer maxsus Tatyana könenä atap bäyräm itep alabız inde. Kem sessiäne yaptı… Min imtixannarımnı birep beterdem. Kem inde betermäde, alar bäyräm itärlärme, yuqmı… Üzlärenä qarıylar.
Röstäm isemle tatar yegete student bulsa da Tatyana könenä bitaraf bulıp çıqtı:
- Bu kön turında internetta yañalıqlar qarap utırğanda isemä töşerdelär. Min onıtqan inde anı, bäyräm itkänem yuq. Şäxsän minem öçen üzebezneñ gruppa könen bilgeläw möhimräk.
- Bügen köneñ niçek ütäçäk inde?
- Ğädättägeçä, bernindi üzgäreş sizmim. Kem bäyräm itäse kilä, bäyräm itsennär, Tayanalar belän!
Älege yeget mikrofonnı sündergäç, “Bu bit urıs studentları bäyräme. Bez bit tatar şäkertläre, Tatyana könennän başqa da matur ğına bäyräm itä beläbez!”- dide.
Tatarstan citäkçelege dä Putin qul quyıp raslağan studentlar köne uñayınnan xalıqqa üzeneñ eşçänlegen kürsätmi qalmadı. Tatarstan prezidentı Qazan kirmänendä respublikanıñ yuğarı, urta xönäri belem birü studentlarına däwlät stipendiäläre tapşırdı. Mintimer Şäymievtan aqça alğan şäkertlärne kürergä Tatarstannıñ universitetları rektorları, ministrlar, mäğärif ölkäsendä eşläwçelär, başqa wağraq türälär dä bula. 25 ğinwarda “Tatmedia” agentlığı da Qazan däwlät universitetınıñ jurnalistqa fakul'tetı belän berlektä yäş jurnalistlarğa Tatarstannıñ däwlät şurası binasına ekskursiä yasadı. Jurfak studentları käçtüm çalbarlı, citdi qiäfätle deputat abzıy-apaların, alarnıñ şäxsi äyberläre quyılğan muzeynı kürep qaytalar. Tatyana könendä Qazannıñ barlıq tönge klubları işege açıq bulaçaq. İñ zur çara SKJ tönge klubında bula. Bu klubnıñ qırıyına maxsus xoquq saqlawçılarnı kübräk tä quyalar äle. Qazanda bu könne yaqınça 800 yaqın militsioner tärtip saqlayaçaq dip xäbär itä Tatarstannıñ eçke eşlär idäräse. Bit studentlarnıñ törle xolıqlıları bar di tärtip saqlawçılar, artıq alkogol' belän mawığıp bäyrämne bozıp atuları mömkin ikän. Başqaladağı tönge klublar küp alarnı sanap çığıp utırmıybız inde, barsında da şul uq çit il, rus köylärenä sikeräçäklär, ükeräçäklär. Menä “Piramida” da tatarça diskätük bula. Anı “Yaña ğasır ” tele radiokompaniäse belän “Oscar records” prodyuserlıq üzäge oyıştıra. Atna sayın pänceşämbe könne buluçı bu tatar diskätügendä, studentlar köne bulğaç xalıq küp bulsa ide dip kötä oyıştıruçılar. “Studentlarnı tatarça bäyräm itärgä öyrätep beterep bulmıy şul äle”- di alar.
Röstäm İsxaqi
