Bu könnärdä Qıtaydan kilep Qazan yuğarı uqu yortlarında belem aluçı 30га yaqın yäş millättäşebez qabat problemalarğa yulıqtı. Ägär berniçä ay elek kenä başta yäşäw, yäğni tulay toraq, annan inde uqırğa kerü buyınça borçular tusa, xäzer Qıtaydan kilgän tatar yeget häm qızların Tatarstannan quıp, yäğni qabat üz yaqlarına qaytarıp cibärü qurqınıçı yanıy.
Qazannıñ yuğarı uqu yortlarında Qıtaynıñ Urıymçı, Qolca şähärlärennän kilgän 28 yäş millättäşebez belem ala bügenge köndä. İnde “Azatlıq” radiosı xäbär itkänçe, alar Tatarstanğa barlığı 36ау kilgännär ide. Ämma ber yıl äzerlek kursınnan soñ 8 kire Qıtayğa qaytıp kitte, ä qalğannarı törle awırlıqlar belän bulsa da Qazandağı yuğarı uqu yortlarına, ayırım alğanda Qazan däwlät universitetına, gumanitar-pedagogiqa universitetına, mädäniät häm sänğät universitetına, texnologiä, meditsina universitetlarına kerdelär. Alarnıñ uquı öçen Tatarstan Xökümäte noyäber ayında ğına aqça küçerü säbäple, alar student bulıp ta şunnan soñ ğına sanala başladılar. Uqıy başladıq digändä genä, älege yäş millättäşlärebez başına tağın ber problema kilep çıqtı – viza yasatu. Mädäniät häm sänğät universitetında belem aluçı studentlar inde 18 fevral'gä qädär genä waqıtları qalğan, ä qalğan yuğarı uqu yortlarında belem aluçılarnıñ 1 martqa qädär Bilgele ki, Rusiä qanunnarı härkemgä ber tösle. Ägär viza yasatmasa çit il keşeläre bularaq alarnı yulda totıp Qıtayğa kire ozatu qurqınıçı bar. Şul çaqta alar inde 5 yıl buyına kire Qazanğa kerä almayaçaq. Bu xaqta studentlar üzläre “Azatlıq” radiosına söylärgä qurıqtılar – problemalar tağın da qatlawlanır dip. Ägär studentnıñ vizası bulmasa yuğarı uqu yortı da alar öçen ştraf tülärgä tieş bula – az ğına tügel – ber şäkertkä 800 meñ sum. Añlaşıla ki, yuğarı uqu yortlarına mondıy problemalar hiç kenä dä kiräkmi. Şuña alar studentlarğa Qıtayğa qaytıp viza yasatıp kilergä quşalar. Quşuın quşalar da, läkin yäşlär äytüençä, qaytıp kire kiler öçen alarğa 30 meñ sum aqça kiräk. Añlaşıla ki, bolay da oçın oçqa yalğap barğan 1нче kurs şäkertläre öçen bu şaqtıy zur aqça. Monnan tış alarğa viza yasatu öçen az digändä ay yarım ike ay waqıt kiräk. Dimäk alarnıñ uquları qala digän süz. Bilgele ki, yuğarı uqu yortları uqıtuçıları imtixannar waqıtında taşlamalar bulır dip wäğdä itä ikän, şuña da qaramastan yäş millättäşlärebez başqalardan artta qalası kilmägänlegen belderä. Alar barı viza alu waqıtın niçek tä bulsa cäygä tabaraq qaldırıp bulmas mikän dip ömetlänä. Şul uq waqıtta alar inde xoquq saqlaw, militsiä wäkilläreneñ bäylänülärennän dä şaqtıy arğannar. Yış qına dokumentlarnı tikşerep, alıp kitep berniçä säğät däwamında törle cirlärgä şaltıratqaç qına cibärälär di alar. Qıtayda isä mäktäptä ük çit il wäkillärenä ixtiramlı bulırğa öyrätälär, Rusiädä qızğanıçqa bu yuq di Qıtaydan kilgän yeget-qızlar.
Landış Xarrasova
