Rıtsar' kiemnäre, atlarnıñ äyberläre oşadı
di «At öçen yartı patşalıq… Dönya mädäniätendä at» dip atalğan kürgäzmäne qararğa kilgän 6 yäşlek Bulat. Bulat belän bez Qazan kirmänendäge «Ermitaj-Qazan» üzägendä yäkşämbe könne oçraştıq.
«Ermitaj-Qazan» üzägenä «Atlar ciktem çanasız, çığıp kittem çarasız» dip cırlap, buran uynap torğanda, qar sebergän yuldan suqmaq sala-sala kütärelsäm dä, yulğa çığuımnıñ säbäbe ber- Qazan xalqı başqala muzeyların uz itäme digän sorawğa cawap ezläw ide. Ni äytsäñ dä yäkşämbe bit, çañğı şuarğa çığarğa da salqınlıraq, buran da uynap tora.
«Ermitaj»ğa taba atlağanda yulnı çistartuçı traktordan yanındağı qar köräwçelärdän qala başqa ber genä can iäse dä küzgä çalınmadı.
«Ermitaj-Qazan» üzägenä ütep, çişenep, öçençe qatqa kütärelgändä eçkä cılı kerä başlağan ide inde. Döres, minem belän söyläşep alğan 6 yäşlek Bulat kürgäzmägä kerügä ük tatar, urıs häm ingliz tellärendä yazılğan «At dönya mädäniätendä ähämiätle urınnı biläp tora. Yevraziä sivilizatsiäseneñ üseşen attan başqa küzallaw mömkin tügel», digän süzlärne bik uq añlap betermäsä dä, kiç qaytqaç ätise belen alar monda kürgännäre turında ozaq söyläşer. Ätise Älfir ğabdraxmanov äytwençä, alar keçkenädän uq tarixqa mäxäbbät tärbiäläwne maqsat itkännär.
Petr berençeneñ iäre, at sürätläre töşerelgän skif altını, bizäkle grek vazaları, awropa kartinaları häm başqa unikal' eksponatlarnıñ ber urında Qazanda tuplanuı türälärne dä bitaraf itmägän.
Eşlärennän buş waqıtlarında prezident apparatı xezmätkärläre dä kerep qarap yöri. Mädäniät ministrınıñ berençe urınbasarı yäkşämbe könne kürgäzmäne ğailäse belän qararğa kilde di Qazan Ermitaj üzäge başlığı Ol'ğa Piul'skaya.
Köndezge säğät bergä qädär bezneñ monda şulqadär keşe qup ide. Ermitajda berençe tapqır äti-änilär cıyılışı ütte. Bez 2 tatar gimnaziäneñ äti-änilären çaqırdıq. Başta kürgäzmä belän tanıştırdıq. Alarnıñ ul-qızları belän monda Ermitajda niçek şöğellänüebez turında söylädek. Bu gimnaziä belän bezneñ maxsus programma tözelgän. Ul programma «1000 yıllıq mädäniätneñ warisları» dip atala. Sez töş waqıtında monda buluığız belän bik bäxetle, di üzäk başlığı. Çönki xalıq ul qädär küp tügel. Här eksponatnı räxätlänep qarıy, alar yanında xiskä birelep tora alasıñ. Säğät öçlär tiräsendä xalıq tağın ağıla başlıy. Min xalıq yörmi dip äytmäs idem, yöri
Ä ğomümän, Rusiä xalqı muzeylarğa yörüçe illärdän küpkä qalışa şul. Dönya illärendä urtaça xalıqnıñ 1,8 % muzeylar belän tanışunı xup kürsä, Rusiä öçen bu kürsätkeç 0,6% qına. «At öçen yartı patşalıq…Dönya mädäniätendä at» dip atalağan bu kürgäzmägä üzäk başlığı äytüençä, berençe atnada xalıq ağılğan ğına. 13 kön eçendä 4 meñgä yaqın keşe qarağan.
Rusiädä xalıqnıñ muzeylarğa siräk yörüenä bälki, ğailä keremeneñ bik ük mul bulmawı da yoğıntı yasıydır… Atlar kürgäzmäsenä kilsäk, bäyälär bik ük örketerlek bulmasa da, ğailä belän kilsäñ xäyran ğına kesäñä dä suğa. Ölkännär 80 sum, pensiä yäşendägelär häm taşlamaları bulğannar 50, mäktäp uquçıları, balalar 20 sum tülärgä tieş. İke balañnı alıp ğailä belän bu kürgäzmägä yul totsañ, kerü öçen barlığı 200 sumıñnı çığarıp salırğa kiräk.
Nail Alan
