24 mart könne Qazanda Rusiä tatarları federal' milli-mädäni moxtäriäteneñ III Bötenrusiä Qorıltayı uzaçaq. Xäzer aña äzerlek başlandı. Tatarstan Prezidentı Mintimer Şäymiev küptän tügel Däwlät Şurasına Yullamasın citkergändä federal' milli-mädäni moxtäriätlärgä däwlät yärdäme kürsätüne köçäytü, alarğa östämä xoquqlar birü mömkinlekläre turında mäs'älä qarala dip beldergän ide. Häm şul nisbättän moxtäriät eşçänlege öçen yaña mömkinleklär açıla, anıñ eşçänlege Bötendönya tatar kongressı belän iñ tığız koordinatsiälänergä tieş dip tä belderde Mintimer Şäymiev. Äytergä kiräk, bügen küplär milli moxtäriät häm tatar kongressı eşçänlegeneñ ayırmasın tapmıy. Şul nisbättän, Rusiä tatarları federal' milli-mädäni moxtäriäteneñ III Bötenrusiä Qorıltayınnan soñ bu mäs’älägä tağın da açıqlıq kerer dip farazlana. Ayırım alğanda, tatar milli-mädäni moxtäriäte binalı möstäkıyl' oyışma bulır dip kötelä. Çişmä başı Sadri Maksudilarğa barıp totaşqan moxtäriät 1998нче yılnı terkälgän ide. Anıñ xäzer 26 Rusiä töbäklärendä häm tağın cirle oyışmaları bar. Citäkçese isä-Rimzil Väliev. Tatar milli-mädäni moxtäriäteneñ üz Şurası da barlığı mäğlüm. Ul isä federal' häm törle ölkä däräcäsendä tatarlarnıñ mänfägat'lären qayğırtıp kilä. Millättäşlärebezne borçığan sorawlarnı iğtibarsız qaldırmıy. Soñğı ber yılda ğına da moxtäriät Şurasınıñ ike utırışı ütkärelde. Berse uzğan yılnıñ aprelendä Başqortstannıñ Ufa şähärendä häm noyäberdä Qazanda. Alarda isä Rusiäneñ törle töbäklärdän moxtäriät citäkçeläre qatnaşıp tatarlarnı borçığan mäs'älälär qaraldı. Şulay uq martta ütäçäk Qorıltayğa da äzerlek sorawları tikşerelde. Xäzerge waqıtta Qazanda 3нче Qorıltaynı uzdıru buyınça oyıştıru komitetı da tözelgän. Anda Rusiä Däwlät Dumasınıñ fizik kul'tura, sport häm yäşlär eşläre komitetı räise urınbasarı İldar Gıyl'metdinov, Tatarstan Prezidentı Apparatı, Däwlät Şurası wäkilläre, Başqortstan, Ul'yan, Omski tatar milli-mädäni moxtäriäte wäkilläre kergän. Düşämbe könne oyıştıru komitetınıñ berençe utırışı da uzdı. Anda Rusiä töbäklärenä kvotalar bilgelände. Häm şunıñ nigezendä ölkälärdä Qorıltayğa kiläçäk wäkillär saylanaçaq. İñ küp wäkillär Başqortstannan bulaçaq. Bötendönya tatar kongressınıñ Başqortstandağı wäkile Alik Loqmanov:
Başqortstanda tatarlar ölkäsendä xäl iteläse mäs'älälär şaqtıy. Qorıltayğa Başqortstannan iñ küp – 20 keşelek saylanğan wäkillär baraçaq. Alar mäs’äläne urtağa salıp söyläşsennär ide.Alik Loqmanov kebek Qorıltayğa ömet bağlawçılar şaqtıy. Anda barlığı 100дән artıq keşe qatnaşaçaq. Monda tatar milli-mädäni moxtäriäteneñ uzğan yılğı eşçänlegenä näticälär yasalaçaq, yaña burıçlar bilgelänäçäk. Ayırım alğanda Rusiädä häm Tatarstanda tatar tele, mädäniäte, massaküläm mäğlümat çaraları torışı, tatar eşmäkärläreneñ xäle, xakimiät wäkilläre, däwlät oyışmaları belän xezmättäşlek häm tağın küp kenä mäs'älälär qaralaçaq. Şulay uq monda tatar milli-mädäni moxtäriäteneñ räisen saylaw da kötelä.
Landış Xarrasova
