12 martta Rusiäneñ möftilär şurasında ber törkem tatar ğalimnäre, ictimaği oyışma citäkçeläre, şulay
uq Tatarstannıñ wäkälätle wäkile urınbasarı qatnaşında, tuğan telne saqlap qalu, xalıqnı tatar möxitenä dingä cälep itü, üzebezneñ mädäniätne üsterü sorawların tikşerer öçen tügäräk östäl artında oçraştılar. Ğalimnärne cıyıp, tuğan telgä iğtibar itüne, küptän tügel genä Ğabdulla Tuqay şiğerlären kirill, latin, ğäräp älifbaları nigezendä näşer itüçe, texnik fännär kandidatı Renat Sabircanov täqdim itkän. Häm anı Rusiäneñ möftilär şurası räise Rawil xäzrät Ğaynetdin xuplap alıp, tügäräk östäl utırışın da ul alıp bardı. Rawil xäzrät: “Din betmäs, Allahı täğälä dinne qiämät könenä qädär saqlarmın digän. Bez bügen telebez turında qayğırtırğa tieşlebez”,- dide. Söyläşülärdä şulay uq ädäbi telneñ dialektta söyläşüçe xalıqqa añlayışlı bulmawı, kirill alfabitındağı yazmalarnıñ telne tulısı belän çağıldırmawı turında da äytelde. Läkin bu xaqta süz quzğatqan Tälğat Xäbibullinğa, Almaz Fäyzullin da, Rawil Ğaynetdin dä qarşı kilep,, bu äle bez tikşerä torğan mäs’älä tügel, u xaqta tel beleme ğalimnäre eşlärgä tieş, didelär. Tatar teleneñ öyränelmäwe, telgä iğtibar citmäwe tatar teleneñ ictimaği tormışta roleneñ az buluı da bilgelände. Läkin , bu xäl telne öyränmäskä digän süz tügel, iñ başta tuğan tel ğailädä birelergä tieş digän fikerlär dä buldı. Ägär dä televidenie bulsa, radio kanalları eşläp torsa, telebez bolay uq ayanıç xäldä bulmas ide. Xäzer inde mäçetlärgä dä bezneñ xalıq az kilä, wäğäzlärne dä rus telendä uqırğa mäcbürbez dide Rawil Ğaynetdin. Oçraşuda professorlar Äğdäs Borxanov, Abdulxan Äxtämcan, Räşit Megdyatov, şulay uq milli mädäni möxtäriät räise urınbasarı Änwär Xösäenovlar çığış yasadı. Bu oçraşu turında näticä yasap, Rawil xäzrät Ğaynetdin, bezgä ğalimnär belän oçraşıp söyläşü küptän kiräk ide, bez bügenge köndä, pravoslav dine üz eşen kiñ dairädä alıp barğan waqıtta, möselman bulıp, tatar xalqı bulıp qalır öçen ber-berebezgä tayanıp eşlärgä tieş digän fikerlären belderde. Kübese tatar telendä uqımağan bulsalar da, oçraşuda çığış yasawçılar barı tik tatar telendä genä söylärgä tırıştı.
Şulay itep, tuğan telne kiräkle däräcägä kütärü täqdime belän çıqqan Mäskäw ğalimnäre bu mäs’älä buyınça ezlekle eş alıp baru niäten belderdelär.
Näzifä Kärimova, Mäskäw
