15 mart könne dönya cämäğätçelege Bötendönya qullanuçılar xoquqın yaqlaw könen bilgeläp ütä. Tatarstanda qullanuçılar xoquqların yaqlaw idäräsenä qullanuçılar tawar almaştıru mäsäläse buyınça kiñäş sorap yış möräcäğät itä ikän. “Qullanuçılar xoquqların yaqlaw turında”ğı qanun nigezendä ägär tawar qullanılmağan, tawar räweşen, qullanu üzleklären saqlağan, şulay uq tawar çegı yäki kassa çegı bulğan oçraqta almaştırıla. Ägär dä inde qullanuçınıñ tawar yäki kassa çegı, tawar öçen tüläw turındağı başqa dokumentı bulmasa da, ul şahit kürsätmälärenä sıltama yasıy ala. Şulay uq alıştırıla almıy torğan tovar isemlege dä bar. Alarğa däwalaw tovarları, şäxsi gigiena äyberläre, parfyumeriä-kosmetiqa, könküreş ximiäse, qimmätle metalldan yasalğan häm qimmätle taşlı eşlänmälär, avtomobil'lär, xayvannar häm üsemleklär kerä. Qullanuçı üzenä oxşamağan tawarnı 14 kön däwamında alıştıra ala. Läkin monıñ öçen satuçığa möräcäğät itü faktı yazma räweştä bulırğa tieş. Monıñ öçen ğariza ike nösxädä yazıla. Ğarizada qullanuçı üze turında mäğlümat, yäğni isem, familiäse, häm adresı, alınğan tawar turında beleşmäne kürsätep, üz taläben äytergä tieş. Qullanuçıda qala torğan ikençe nösxädä satuçı imza häm ğariza alğan könne quyarğa tieş. Satuçı qullanuçı taläben qanäğätländerüdän baş tartqan oçraqta, qullanuçı sudqa şiqayät birä ala. Ä Qazan xalqı üzenä turı kilmägän, bozılğan yäisä sıyfatsız tovarnı nişlätä ikän?
Bezgä ber yaqtırtqıç büläk itkännär ide. Ul watılğan bulıp çıqtı häm bez anı iltep birdek. Watılğan urının tözätep birdelär.
Bügenge teläsä kem aqça eşlärgä telägän zamanda bozılğan häm sıyfatsız tovar tulıp yata. Bigräk tä Qıtaydan kilgän tovarlar, bu yaqtan maqtanmıylar. Menä küptän tügel genä ber kibettän tıñlap yörim äle dip ber radioalgıç. Ber atna yörgännän soñ ul watılıp çıqtı, tözätep tä qaradım, läkin faydasız. Ul uyınçıq urınına ğına qaldı. Häm andıy misallar bik küp. Äytik, şulay uq ber waqıt ayaq kieme alğan idem, ber aylap kigännän soñ ul yırtıldı. Kibettän alğanda ber yıllıq garantiäse bar dip äytälär, läkin anıñ artınnan yöri başlasañ ike yıl waqıt kiräk.
Min qazılıq eşlänmälären yaratam. Şulay ber waqıt Mäskäw kolbasasın alğaç, anıñ eçennän qadaq çıqtı. Kire iltkäç, qıçqırışıp bettem. Läkin aqçamnı kire qaytardım.
Bozılğan söt eşlänmälären alğanım bar. Tovarlar qıybatlı bulmağaç, kire iltep yörmädem. Anda waqıt äräm itep yörgänçe, min anı çığarıp atam.
Äye, minem sıyfatsız tovarğa yulıqqanım bar. Ber waqıt suıtqıç alıp, ul ber ay eşlägännän soñ eşlämi başladı. Kibetkä kire qaytarırğa dip barğan idek, qaytarmıybız dide. Şunnan soñ inde sud belän qurqıtqaç qına, buşqa remontlap birdelär.
Min kibetkä kergäç, tovarnıñ eşläp çıqqan waqıtın häm anı qayçanğa qädär qullanırğa yaraqlığı turında beleşmäne qarıym. Ägär dä inde qullanu waqıtı çıqqan tovar bulsa, şunda uq qaytaram.
Gölnaz Şäyxetdin
