1 iyün – xalıqara balalarnı yaqlaw köne bularaq inde 1950 yıldan birle bilgeläp ütelä. Älege könne bilgeläw turındağı qarar 1949 yılnıñ noyäberendä xatın-qızlarnıñ xalıqara demokratik federatsiäse tarafınnan qabul itelgän. Läkin 1 iyün – ul balalar öçen törle çaralar oyıştırıp, alarnıñ küñelen aça torğan ğına kön tügel. Älege data balalar, yäşlär problemalarına xalıqara cämäğätçelekneñ, xakimiätlärneñ iğtibarın cälep itü, alarnı törle qurqınıçlardan saqlap qalu, balalarnıñ xoquqların yaqlaw öçen törle çaralar kürügä bik qulay oçraq, dip belderälär respublika Xalıqara balalarnı yaqlaw köne uñayınnan taratılğan beleşmädä.
Älege qaraş belän respublika xökümäte apparatınıñ Sotsial üseş idäräse citäkçese Säriä Saburskaya da kileşä. Bügenge köndä bez balalarnıñ sälämätlegen saqlaw, alarnı xoquqların yaqlaw östendä eşlär tieş, ä 1 yün könne isä bez cämğiätkä balalarnıñ xoquqları, alarnı xörmät itü kiräklege xaqında, balalar bezneñ yärdämgä moxtaclığın iskä töşerergä, näq menä olılar balalar öçen cawaplı bulunı tağı ber tapqır äytergä tieşbez, dip sanıy ul.
Xäzerge xätta olılar öçen dä şaqtıy awır zamanda, balalar küpyaqlı yärdäm kürsätelergä tieş, bu eştä xakimiätlär dä, keşelär üzläre dä qatnaşu bik möhim, di Säriä Saburskaya.
Berençe çiratta älbättä, yärdäm däwlät tarafınnan, qanunnar aşa bulırğa tieş. Monda balalarnıñ xoquqların yaqlaw, alarnıñ sälämätlegen saqlawğa qaraşlı qanunnar, qararlar ğına tügel, ä xatın-qızlarğa bala tabarğa mömkinleklär birü, bu eşneñ finanslar yaqların xökümätkä üz östenä alu kebek närsälär dä bar. Şulay uq xakimiätlär balalarnıñ icadi mömkinleklären üsterü, alarnıñ sälätlären tormışqa aşırunı da tä’min itärgä tieşlär. Annarı ğailädä köç qullanu, balalarnı cäberläw oçraqları da oçrıy xäzer. Menä şuşı balalarğa, alarnıñ ğailälären dä kontrol’dä totıp, alarğa yärdäm itü kiräk. Bu da şuşı problemalı ğailädä balalar xoquqların yaqlawnıñ ber şartı bulıp toraTatarstannıñ Ministrlar kabinetı apparatınıñ Sotsial üseş idäräse citäkçese Säriä Saburskaya süzlärenä qarağanda, respublikada balalar yaqlaw tarmağında şaqtıy eşlänelä. Bigräk tä, balalar yortlarında tärbiälänüçelärgä iğtibar zur ikän bezdä. Xäzer alarnı asramağa ğailälärgä birü yünäleşendä eşlilär respublikada. Xäzer mondıy ğailälärneñ sanı küpkä üste respublikada, citmäsä, alarğa aqçalata tüläwlär arttı, di Säriä Saburskaya. Ğomumän, Tatarstanda balalarnı yaqlaw, alarnıñ xoquqların saqlaw eşendä şaqtıy eşlänelä, böten kiräkle qanunnar qabul itelgän, dip sanıy ul.
Alay da, Tatarstanda bar balalar da bäxetle, alarnıñ problemaları yuq dip äytep bulmıy. 1 yün könne nigezdä menä şundıylarğa yärdäm itü öçen törle xäyriä aksiälär ütä. Bıyıl, mäsälän, fizik mömkinlekläre çiklängän balalarğa kolyaskalar tapşıru qaralğan. Yaña ğasır kanalında isä 18 säğätlek telemarafon uzaçaq. Anıñ qısalarında maxsus xisapqa aqçalar cıyu qaralğan. Şulay uq, Mintimer Şäymiev qatnaşlığında Xäyriä kiçäse da oyıştırılaçaq ikän. Anda cıyılğan aqçalar awıru balalarnı däwalaw öçen totılaçaq, dip belderä oyıştıruçılar.
Gölnaz İlgizär
