Tatarstanda barğan räsmi xaqimiät tormışı turında bügen söyläp tormıybız. Çönki säyäsi tormış respublikada tınıp qalğan kebek. Töşkä qädär Däwlät Sovetı räise Färit Möxämmätşin xezmät aldınğılarına Rusiä büläklären tapşırdı. 7 oktäber'dä Däwlät Sovetınıñ Prezidium utırışı bula. Ä ictimaği üzäktä Xäter könenä äzerlek buyınça oyıştıru komitetı cıyıla. Çärşämbe könne Arçada Älifba muzeyı açıluğa 5 yıl tula. Anda törde ğasırlarda yazılğan älifbalar quyılğan. Ämma, bügen bez kiläçäk älifbası turında kübräk söylärgä mäcbür. Çönki soñğı könnärdä tatar yazması mäs’äläse Rusiäneñ barlıq tele-radiokanallarınnan töşmi, çit il matbuğatı da qızıqsına. Exo Moskvı radiosı aşa Tatarstannıñ Mäskäwdäge wäkile urınbasarı Mixail Stolyarov turıdan-turı elemtädä çığış yasadı. 30 tatarnıñ latin älifbasına küçügä qarşı möräcäğäte taratıldı.
Bolar barısı da Konstitutsiä mäxkämäsendä tatar yazmasın tikşerügä tä'sir itü öçen eşlänä. Şuña kürä, älege mäxkämäneñ berençe könendä qatnaşqan Färit Möxämmätşinnıñ matbuğat oçraşuı zur qızıqsınu uyattı.
Färit Möxämmätşin belän jurnalistlarnıñ oçraşuı sişämbe könne köndezge säğät öçkä ük bilgelängän ide. Ul maxsus oçqıç belän Mäskäw konstitutsion mäxkämä utırışınnan Qazanğa qaytuğa, jurnalistlar anı oçqıç mäydanında qarşılarğa äzerlände. Ämma töştän soñ Qazanğa Färit Möxämmätşinnıñ qaytu waqıtı säğät sayın kiçekterelä bardı. Häm kiçkä taba bu oçraşu çärşämbegä kiçekterelde.
Şuşı möhim oçraşu çärşämbe könne säğät berdä däwlät sovetınıñ tuğızınçı qatında prezidium utırışları ütä torğan bülmädä buldı. Färit Möxämmätşin belän bergä bu oçraşunı däwlät sovetınıñ xoquq idäräse mödire Şakir Yahudin dä alıp bardı. Oçraşuğa şulay uq Tufan Miñnullin häm başqa deputatlar dä kilgän ide. Jurnalistlar arasında respublikanıñ iñ ere gazeta-jurnalları redaksiäläre, tele-radiokompaniä wäkilläre dä buldı.
Mäskäwdäge konstitutsiä mäxkämäse utırışı irtänge säğät unnan kiçke säğät dürtkä qädär däwam itkän. İñ ğäcäpländergäne şul beryulı ber utırışta ike şikäyät qaralğan. Berse Tatarstan Däwlät Sovetınıñ konstitutsion mäxkämägä möräcäğäte, ikençese Qazanda yäşäwçe Sergey Xapuginnıñ tatar telen rus balalarına qarşı ğarizası. Färit Möxämmätşin ike adresqa yünältelgän bu ğarizalarnı ayırım eş itep bülep, ayırım tikşerergä täqdim itsä dä, mäxkämä bu şikäyätlärne beryulı tikşergän.
Konstitutsiä mäxkämäse utırışında iğlan itelgän ğarizalarnı tikşerü urınına tatarlar latinğa küçsä, nindi näticälär bulır digän diskussiä barğan. Eşne qarawçı sud'ya Kaleandrovqa möräcäğät itep prezident administratsiäse wäkile Mixail Mityukov östämä materiallar da birgän. Färit Möxämmätşin tikşergän ike eşneñ tarixı, asılı turında da täfsille mäğlümüt birde. Annarı aña şaqtıy kisken häm bäxäsle sorawlar birdelär.
Rusiädäge demokratiä, milli üseş öçen bik möhim bulğan älege mäs'älä turında milli mäğlümat çaralarında häm milli cämäğätçelektä açıqlıq, döres mäğlümat citärlek, dip äytep bulmıy. Bezgä kilep citkän xäbärlärgä qarağanda, Rusiä töbäklärendä xakimiät wäkilläre ayırım tatar eşleklelärenä latinğa qarşı xatqa imza quydıru belän şöğellänälär. Tege yäki bu pozitsiäne alu öçen eşneñ asılın belergä, qärdäşlär belän kiñäşergä kiräk. Bu turıda kiläse tapşırularıbızda söylärbez
Rimzil Wäli
