Accessibility links

Кайнар хәбәр

Törkiä: Baqu belän kierenkelek


Azärbaycan-Ärmänstan-Törkiä öçpoçmağında tınıçlıqnıñ urnaşuına baytaq kirtälär bar. Çik açılmıy torıp ärmännär üz milli simvolı Ararat tawına eraqtan ğına qarap toraçaq.

Bu atna başında AQŞ prezidentı Barak Obama Törkiä parlamentında çığış yasap, Törkiäne Ärmänstan belän çigen açarğa öndäde. Bu isä Törkiädä, Azärbaycanda häm xätta Ärmänstannıñ üzendä dä rizasızlıq uyattı. Prezident Aliev Obamanıñ şuşı süzlärenä protest belderep, İstanbulda ütkärelgän Mädäniätlär berlege konferensiäsendä qatnaşmadı.

Törkiä inde ber eldan artıq Ärmänstan belän räsmi bulmasa da, aralaşa başladı. Ütkän el xätta Törkiä prezidentı Abdullah Gül Erevanda ärmän-törek futbol taqımnarınıñ uyınnarında qatnaştı. İke ilneñ tışqı eşlär ministrları da törle xalıqara säyäsi çaralarda oçraşıp tora. Äytergä kiräk, Törkiädä 70 meñ ärmän watandaşı eşli. Şulay uq ike arada oçqıç yulları da bar. İnde küptännän iqtisadi krizistan intekkän ärmän watandaşlarına dönyağa çığu, irekleräk säwdä itä aluı öçen törek-ärmän çigen açu turında yabıq işeklär artında diplomatik söyläşülär däwam itä.

Xökümätlär, mönäsäbätlärneñ başlanuı här ike yaq öçen dä fayda kiteräçägenä ışansa da, ğomumän här ike ilneñ xalqı häm oppozitsiäse moña qarşı. Çönki här ike xalıq arasında tarixi doşmanlıq äle haman da köçle. Berençe dönya suğışı waqtında 1915 elda Ğosmanlı imperiäse çorında baytaq ärmän Anatoliädän sörelgän ide. Alarnıñ ber öleşe Kaukazdağı bügenge ärmän territoriäsenä sıyındı.

Bügen ärmännärneñ küp öleşe Ғransiä, AQŞ kebek illärdä diasporada yäşi. Alarnıñ eşçänlekläre yärdämendä baytaq qına il şuşı sörgen säbäple Törkiäne genotsidta gäyepläp qanunnar çığardı. AQŞ ta bıyıl räsmi räweştä bu adımnı atlayaçaq dip kötelä. Qısqası, bu mäs'älädä Törkiä belän AQŞ arasında da kierenkelek bar.

Anqara isä bu bälanıñ tä'sirlären yomşartu öçen Ärmänstan belän dialog başlaw yulın sayladı. Ämma ul ber ük waqıtta, alşart bularaq, ärmännärneñ Azärbaycannan tartıp alğan territoriälärdän kire çigenüen taläp itä.

Obamanıñ Törkiägä yasağan säfäre waqıtında ike aradağı çikne açarğa öndäwe, Azärbaycanda zur qarşılıq uyattı. Şunnan soñ törek räsmi şäxesläre Azärbaycannı tınıçlandırırğa tırışa başladı.

“Kaukazda iñ zur problema bulıp Qarabax mäsäläse tora”, dip belderde prezident Gül. Premyer Erdoğan da: “Ärmännär Karabaxtan çigenmiçä, alar belän räsmi mönäsäbätlär başlawıbız mömkin tügel”, dide.

Törkiä Böek Millät Mäclesennän Azärbaycan-Törkiä duslıq törkeme äğzaları da Baquğa kitäçäklären belderde. 16 aprel'dä tışqı eşlär ministrı Babacannıñ isä Erevanda ütkäreläçäk Qaradiñgez Ekonomik Xezmättäşlek Oyışmasınıñ yuğarı däräcäle oçraşuında qatnaşuı da xäzer şik astında.

Prezident Aliev ärmännärneñ başta Tawlı Qarabaxnıñ biş rayonınnan häm Laçin koridorınıñ könyağınnan kire çigenüen taläp itä. Ul ayıruça töreklär ärmännär belän başlağan dialogları turında bezgä citärlek mäğlümat birmilär, dip zarlana. Baqu üze dä ärmännär belän alıp barğan dialoğı turında Anqarağa bik ük mäğlümat birmi.

Tabiği ärmän oppozitsiäse dä mondıy täräkqıätlärgä tulısınça qarşı. Oppozitsiä citäkçelärennän Raffi Xovenesyan ike xalıq arasında näfrätne quyırtaçaq taläplär belän ike arada kileşüne buldırmasqa tırışa.
XS
SM
MD
LG