Bu turıda prezident Gül, premer Erdoğan, Eçke eşlär ministrı Atalay, Demokratik Cämğiät firqäse (DSP) liderı Türk, oppozisiadäge Cömhüriät Xalıq firqäse (CHP) liderı Baykal, Millätçe Xäräkät firqäse (MHP) liderı Bahçeli, jurnalistlar häm başqalarnıñ äytkännäre, täqdimnärenä mäğlümat çaraları ähämiät birde.
“Törkiädä kördlär mäsäläse bik möhim, bez anı tiz arada çişärgä tieşbez. Anı çişü öçen tarixi forsat ta tudı, bez monı quldan ıçqındırmasqa tieşbez”, dip belderde prezident Gül Pragadan qaytışlıy jurnalistlarğa. Premer Recep Tayip Erdoğan da Azärbaycanğa oçar aldınnan: “Prezidentıbız yaxşı niäten kürsätte. Hämmä keşe yaxşı närsälär öçen tırışsa yaxşılıqlar, naçarlıqlar teläsä naçarlıqlar bulır”, dip belderde.
Eçke eşlär ministrı Bäşir Atalay: “İsemen niçek kenä quymağız, aldıbızda Törkiäneñ iñ möhim probleması tora. Bügenge köndä eçke häm tışqı şartlar xäzer yaxşıraq. Bez härdaim terror belän yäşäw urınına tınıç tormış telibez. Bergäläp yäşäw yulın tabarğa tieşbez”, dip belderde.
Ul premer Erdoğannıñ kördçä awıl isemnären yañadan torğızu mömkin digän täqdimenä, “taläp bulsa, ni öçen yasalmasın”, dip cawap qaytardı.
“Milliyet» gazetasında Hasan Cemalnıñ Tönyaq Ğıyraqta, Kandili tawında, PKK bazasında anıñ citäkçese Murat Karayalçın belän ütkärgän äñgämäse basılğan ide. Karayalçın bu äñgämäsendä älegä qoral taşlarğa niätläre bulmawın äytkän. Moña Erdoğan: “Bez här törle taläpne küzätep barabız”, dide.
Fırat universitetı dotsentı Harun Tunçelneñ tikşerenülärennän kürengänçä, 1940 belän 2000-nçe yıllar arasında Törkiädä 13211 awılnıñ, yäğni Törkiädäge awıllarnıñ 35 %-nıñ isemnäre üzgärtelgän. Döres, alar arasında körd isemnäre genä tügel, gruzin, tatar, çärkäs, laz, ğäräp, grek, ärmän, xätt şümär kebek tarixi xalıqlar belän bäyle isemnär dä törekçägä almaştırılğan.
Xökümät TRT-neñ kördçä tapşırular yasağan ber kanalın qarağaç, kördçäneñ här cirdä räxätlänep qulanıluın täemin itü turında citdi adımnar yasıy başladı. Ämma Törkiädä PKK terrorı däwam itkändä, kördlär belän bäyle reformalar yasaw hiç tä ciñel tügel. Bu atnada şartlatqıçlarğa basıp hälaq bulğannar arasında ğaskärilär häm ğädi xalıq ta bar ideye. Ütkän atnada ber ködr awılında 44 keşe hälaq bulğan ide.
Şul säbäple dä oppozisia xökümätneñ bu pozisiasenä köçle qarşılıq kürsätä. CHP liderı Deniz Baykal parlamentta partianeñ cıyılış zalında yasağan çığışında, “PKK terrornı taşlıymı, äytelgän närsä qorallarnı taşlaw tügel, ä waqıtlıça qullanma ğına”, dip belderde. MHP liderı Dewlet Bahceli isä: “Xökümät kem belän kileşäçäk”, dip xökümätneñ terror oyışması PKK belän mönäsäbätkä kerü niäte buluına işarä itte häm xökümätne xıyanättä gäyepläde.
Kördlärneñ DSP lidere Ahmät Türk isä, mäsäläneñ konstiusiadä yasalaçaq üzgäreş belän çişelä alaçağına işarä itte. “Törkiä Kosowadağı 5% töreklärneñ törekçä söyli aluına niçek ähämiät birsä, Törkiädäge 20 million kördneñ üz telendä söyläw xoquqına şulay uq ähämiät birsen”, dide.
Ozın süzneñ qısqası, terror tuqlatmıyça, kördlärgä mädäni xoquqlarnı tağın da kübräk birelä alu ixtimalı qomğa terälä. PKK-nıñ taläplären tormışqa aşıru batırlığın kürsätäçäk ber xökümätneñ isä xakimiattä qala aluı bik mömkin bula almas ide.
“Törkiädä kördlär mäsäläse bik möhim, bez anı tiz arada çişärgä tieşbez. Anı çişü öçen tarixi forsat ta tudı, bez monı quldan ıçqındırmasqa tieşbez”, dip belderde prezident Gül Pragadan qaytışlıy jurnalistlarğa. Premer Recep Tayip Erdoğan da Azärbaycanğa oçar aldınnan: “Prezidentıbız yaxşı niäten kürsätte. Hämmä keşe yaxşı närsälär öçen tırışsa yaxşılıqlar, naçarlıqlar teläsä naçarlıqlar bulır”, dip belderde.
Eçke eşlär ministrı Bäşir Atalay: “İsemen niçek kenä quymağız, aldıbızda Törkiäneñ iñ möhim probleması tora. Bügenge köndä eçke häm tışqı şartlar xäzer yaxşıraq. Bez härdaim terror belän yäşäw urınına tınıç tormış telibez. Bergäläp yäşäw yulın tabarğa tieşbez”, dip belderde.
Ul premer Erdoğannıñ kördçä awıl isemnären yañadan torğızu mömkin digän täqdimenä, “taläp bulsa, ni öçen yasalmasın”, dip cawap qaytardı.
“Milliyet» gazetasında Hasan Cemalnıñ Tönyaq Ğıyraqta, Kandili tawında, PKK bazasında anıñ citäkçese Murat Karayalçın belän ütkärgän äñgämäse basılğan ide. Karayalçın bu äñgämäsendä älegä qoral taşlarğa niätläre bulmawın äytkän. Moña Erdoğan: “Bez här törle taläpne küzätep barabız”, dide.
Fırat universitetı dotsentı Harun Tunçelneñ tikşerenülärennän kürengänçä, 1940 belän 2000-nçe yıllar arasında Törkiädä 13211 awılnıñ, yäğni Törkiädäge awıllarnıñ 35 %-nıñ isemnäre üzgärtelgän. Döres, alar arasında körd isemnäre genä tügel, gruzin, tatar, çärkäs, laz, ğäräp, grek, ärmän, xätt şümär kebek tarixi xalıqlar belän bäyle isemnär dä törekçägä almaştırılğan.
Xökümät TRT-neñ kördçä tapşırular yasağan ber kanalın qarağaç, kördçäneñ här cirdä räxätlänep qulanıluın täemin itü turında citdi adımnar yasıy başladı. Ämma Törkiädä PKK terrorı däwam itkändä, kördlär belän bäyle reformalar yasaw hiç tä ciñel tügel. Bu atnada şartlatqıçlarğa basıp hälaq bulğannar arasında ğaskärilär häm ğädi xalıq ta bar ideye. Ütkän atnada ber ködr awılında 44 keşe hälaq bulğan ide.
Şul säbäple dä oppozisia xökümätneñ bu pozisiasenä köçle qarşılıq kürsätä. CHP liderı Deniz Baykal parlamentta partianeñ cıyılış zalında yasağan çığışında, “PKK terrornı taşlıymı, äytelgän närsä qorallarnı taşlaw tügel, ä waqıtlıça qullanma ğına”, dip belderde. MHP liderı Dewlet Bahceli isä: “Xökümät kem belän kileşäçäk”, dip xökümätneñ terror oyışması PKK belän mönäsäbätkä kerü niäte buluına işarä itte häm xökümätne xıyanättä gäyepläde.
Kördlärneñ DSP lidere Ahmät Türk isä, mäsäläneñ konstiusiadä yasalaçaq üzgäreş belän çişelä alaçağına işarä itte. “Törkiä Kosowadağı 5% töreklärneñ törekçä söyli aluına niçek ähämiät birsä, Törkiädäge 20 million kördneñ üz telendä söyläw xoquqına şulay uq ähämiät birsen”, dide.
Ozın süzneñ qısqası, terror tuqlatmıyça, kördlärgä mädäni xoquqlarnı tağın da kübräk birelä alu ixtimalı qomğa terälä. PKK-nıñ taläplären tormışqa aşıru batırlığın kürsätäçäk ber xökümätneñ isä xakimiattä qala aluı bik mömkin bula almas ide.
