ИКЕНЧЕ ПӘРДӘ
Икенче күренеш
Капулеттилар бакчасы. Ромео керә.
Ромео
Көлегез, көл, димәк, җәрәхәтнең
Нәрсә икәнлеген белмисез сез.
Чү! Тәрәзә нидән балкып китте?
Джульетта, аһ, ул син икәнсең,
Кояштан да битәр нур сибәсең!
Тәрәзәдән карап үтәр айны,
Болай да аның әнә төсе киткән,
Синең шулай балкуыңны күреп
Бәгыре көя тәмам көнчелектән.
Тәрәзәдән Джульетта күренә.
Табынма син сафлык алласына.
Салып ат тиз гыйффәт пәрдәсен.
Килешми ул сиңа, артык төссез,
Әнә Диана үзе бөркәнсен.
Аһ, сөеклем, хәят, шатлыгым син!
Әнә бит ул, хәтта үзенең
Кем икәнен белми басып тора.
Нидер сөйли, сүзе ишетелми.
Ишетелмәсә, күзләр белән дә бит
Аңлашырга мөмкин үзара!
Ахмактыр мин! Аның белән әнә
Сөйләшәләр икән башкалар.
Ике йолдыз күктән күз кысалар –
Китмәкчеләр икән каядыр.
Шул арада күкне яктыртуны
Күзләреннән сорыйлар аның.
Ай, чынлап та аның күзкәйләре
Зәңгәр күктә торса җемелдәп,
Кошлар сайрап җибәрерләр иде
Кара төнне алсу таң диеп.
Басып тора. Тирән уйда үзе.
Нәфис кулын куйган ияккә.
Менә хәзер аның перчаткасы,
Перчаткасы булалсаң икән!
Джульетта
Аһ, нинди зур хәсрәт!
Ромео
Нидер әйтте.
Исе китеп җирдән күзәтүче
Кешеләрнең баш түбәсендә,
Үрелеп буй җитмәс биеклектә
Очып йөргән фәрештә сыман,
Син дә менә минем баш өстендә
Караңгылык ертып салмак кына
Талпынасың, нурлы фәрештәм.
Джульетта
О, Ромео, нигә синең исем
Ромео булган? Ваз кич аннан.
Әтиеңнән ваз кич, булмый икән,
Хатының ит мине, ул чагында
Капулетти булмас минем исем.
Ромео
Тыңларгамы, җавап бирергәме?
Джульетта
Исемең генә бары дошман миңа.
Син бит ул син, юк, Монтекки түгел.
Монтекки ни? Нәрсә аңлата ул?
Аяк-кулны, кашны, йөзне-башны
Кем дә булса шулай атыймыни?
Башка исем беткәнме әллә сиңа?
Исем нәрсә? Роза гөлен әнә
Исеме белән ата, атама,
Ул барыбер исен җуймаячак.
Синең дә бит исем үзгәрткәннән
Камиллегең һичбер зыян күрмәс.
Үтенеп сорыйм: ваз кич бу исемнән,
Ә алмашка менә мине ал син,
Бөтенләем белән синеке мин!
син икәнсең – ты, оказывается
Кояштан да битәр нур сибәсең! – Будешь излучать свет ярче солнца!
төсе киткән – побледнела
бәгыре көя – душа болит
гыйффәт пәрдәсе – пелена невинности
үзе бөркәнсен – пусть сама облачиться
хәят – жизнь
ахмак – глупец
күз кысалар – подмигивают
торса җемелдәп – если будут мигать
алсу таң – алый рассвет
тирән уйда – в глубоком раздумье
куйган ияккә – опёрлась на руку
нинди зур хәсрәт – какое большое несчастье
үрелеп буй җитмәс биеклектә – на высоту, до которой не достать
фәрештә сыман – словно ангел
ваз кич – отрекись
шулай атый – так называет
исен җуймаячак – не потеряет аромата
камиллек – совершенство
Ромео
Бир кулыңны! Димәк, мин – синеке?!
Шулай дисәң исемем үзгәрәчәк,
Ромео булып калмас өчен.
Джульетта
Кем ул анда шушы караңгыда,
Үтеп керә татлы хыялыма?
Ромео
Исемемне сиңа кем дип әйтим?
Юк, әйталмыйм, ул җирәнгеч хәзер.
Ул исемне хатта күрсәм дә мин
Мең кисәккә ертып ташлар идем.
Джульетта
Биш-алты сүз хәтта әйтмәс борын
Тавышыңнан сине танып алдым.
Син Ромео? Ягъни Монтекки бит?
Ромео
Аһ, сөеклем, сиңа ошамагач
Икесе дә хәзер тыелган исем.
Джульетта
Үтә алмаслык биек койма аша
Ничек кердең? Нәрсә кирәк монда?
Туганнарым әгәр күреп алса,
Үтерәчәкләр сине шушы урында.
Ромео
Мәхәббәтем алып керде мине
Таш коймалар аша канатында.
Үз дигәнен итми калмый сөю,
Туганнарың алар нәрсә миңа!
Джульетта
Очратсалар әгәр, үтерәчәкләр.
Ромео
Үтерсеннәр, синең күз карашың
Мең хәнҗәрдән мең кат куркынычрак.
Бер ягымлы караш ташла, зинһар,
Сакланырга калкан булыр миңа!
Джульетта
Күзләренә берүк чалына күрмә!
Ромео
Төн пәрдәсе мине каплап торыр,
Тик син генә миннән йөз чөермә.
Булмый дисәң, үтерсеннәр әйдә.
Синең наздан мәхрүм яшәгәнче,
Мин үлемне артыграк күрәм.
үтеп керә татлы хыялыма – проникает в сладкую мечту
җирәнгеч – противно
тыелган исем – запрещённое имя
үз дигәнен итми калмый сөю – любовь всегда делает своё
күз карашың – взгляд
мең хәнҗәрдән – тысячи кинжалов
куркынычрак – страшнее
калкан – щит
Күзләренә берүк чалына күрмә! – Не смей показаться им на глаза!
төн пәрдәсе каплап торыр – пелена ночи будет закрывать
йөз чөермә – не отрекайся
наздан мәхрүм яшәгәнче – чем жить лишённым нежности
үлемне артыграк күрәм – лучше умереть
Джульетта
Бирегә юлны сиңа кем күрсәтте?
Ромео
Мәхәббәтем аны үзе тапты.
Мин диңгезче түгел, әмма ләкин
Җир читендә булсаң әгәр дә син,
Бу хәзинә өчен диңгез ярып
Юлга чыгар идем мин хәзер үк.
Джульетта
Йөрәгемне ачтым синең алда,
Оятымнан хәзер кая керим?
Ярый әле төн пәрдәсе каплый
Дөрләп янган ике бит алмамны.
Әдәп саклап сүзләремне кире
Алмакчы да идем, тик соң инде.
Нигә кирәк икейөзлеләнү?
Син шуны әйт: мине сөясеңме?
"Әйе" диясеңне белеп сорыйм.
Тик ашыкма. Ялганлавың мөмкин.
Юпитер бит әнә гашыйкларның
Вәгъдә сүзләреннән тик көлә, ди.
Ялганлама. Бу бит уен түгел.
Бәлки, синең алда ышанучан
Һәм беркатлы булып күренәмдер?
Ул чагында синең бу фикерне
Үзгәртергә миңа туры килер.
Тәкъдимеңне кире кагачакмын.
Тик бу эшне үз ирегем белән
Эшли алмас идем беркайчан да.
Мине, әлбәттә, шашып сөйгән өчен
Бер җилбәзәк диеп уйлыйсыңдыр.
Ләкин бел син: тыштан гына тыйнак,
Саф кыз булып йөргән бик күпләрдән
Минем намус күпкә чистарак.
Хисләремне чәчеп салмас өчен
Сабыррак булу кирәк булган.
Караңгыда шулай кача-поса
Тыңлап йөрерләр дип кем уйлаган.
Кичер минем кайнар хисләремне,
Ә риясыз әйткән сүзләремне
Җиңел генә яуланырга тиеш
Йомшаклык дип кабул итмә берүк.
Ромео
Агачларны көмеш нурга күмгән
Айның үзе белән ант итәмен...
Джульетта
Ул ай саен йөзен үзгәртә бит,
Ай белән, юк, зинһар, ант итмә син.
Мәхәббәтең юкса тиз үзгәрер.
Ромео
Ни белән итим?
Джульетта
Берни белән итмә.
Ант итәсең килсә, ул чагында
Ант итәргә лаек иң бөек зат —
Үзең белән ант ит. Ышанырмын.
Ромео
Ант итәмен, йөрәгем типкән чакта...
Джульетта
Булды, булды, башка кирәк түгел.
Мин ышанам. Бик нык яратсам да,
Куркам никтер. Бар да бик тиз булды,
Ашык-пошык булды, кызган баштан.
"Яшен" диеп әйтеп өлгергәнче,
Яшьнәп сүнгән елгыр яшен сыман.
Хәерле төн! Яңа бөреләнгән
Бәхетебез тизрәк чәчәк атсын.
Күңелем тулы дөнья аклыклары,
Татлы төшләр булып керсен шулар.
Хәерле төн сиңа! Тыныч йокы!
Ромео
Ничек хәзер сине калдырып китим?
Джульетта
Йә, әйт, сиңа тагын нәрсә җитми?
Ромео
Мин ант иттем, инде җавап көтәм.
Джульетта
Мин беренче булып ант иттем һәм
Киләчәктә түгел, ә үткәндә
Калуына шуның хәзер үкенәм.
Ромео
Әллә антыңны кире алмакчымы?
Джульетта
Әйе, ләкин кабат бирер өчен.
Күңелемдә яткан саф хәзинәм
Минем карамакта түгел күптән.
Сөю хисем олы диңгез кебек
Иксез-чиксез үзе, үзе тирән.
Күпме бүләк итсәм, ул шулкадәр
Арта гына бара.
Арттан Тәрбияченең чакырган тавышы ишетелә.
Тәрбияче (сәхнә артыннан)
Күгәрченем!
Джульетта
Хуш. Дәшәләр.
Керәм, керәм. Йә, бар, тик онытма.
Тукта, бәлки, тагын чыгармын.
(Китә.)
Ромео
Илаһи төн, изге илаһи төн!
Ә бәлки, бу татлы төш кенәдер?
Иксез-чиксез зур икән ул шатлык.
Әкияттәге сыман могҗиза бу!
Джульетта кабат керә.
Джульетта
Ике генә сүз әйтимче тагын.
Аннан хушлашырбыз, сөеклем.
Чынлап торып миңа өйләнергә
Ниятең бар икән әгәр дә,
Кайда, кайчан никах булачагын
Хәбәр ит син миңа иртәгә.
Иртүк сиңа шуны белер өчен
Миннән кеше килер. Кирәксә,
Бөтен барлыгымны сиңа баглап,
Синең арттан китәм, син дәшсәң.
бит алмасы – щёки
әдәп саклап – сохраняя воспитанность
икейөзлеләнү – быть двуличным
вәгъдә сүзләре – обещания
ышанучан һәм беркатлы булып күренәмдер? – И, наверно, кажусь доверчивой и наивной?
Тәкъдимеңне кире кагачакмын. – Отвергну твоё предложение.
җилбәзәк – ветреная
тыштан гына тыйнак – скромный только внешне
намус күпкә чистарак – совесть намного чище
хисләремне чәчеп салмас өчен – чтобы не расплескать чувства
риясыз әйткән – сказанное без притворства
көмеш нурга күмгән айның – самой луной, покрывшей серебряным светом
ант итәргә лаек иң бөек зат – самый великий человек, достойный клятвы
кызган баштан(фраз.) – на горячую голову
Яшьнәп сүнгән елгыр яшен сыман. – Словно ловко сверкнувшая молния.
яңа бөреләнгән бәхетебез – только что проклюнувшееся счастье
илаһи төн – божественная ночь
татлы төш – сладкий сон
өйләнергә ниятең бар – есть намерение жениться
Тәрбияче (сәхнә артыннан)
Күгәрченем!
Джульетта
Хәзер! Бер генә минут!
Алдау уе белән йөрсәң әгәр,
Ул чагында, зинһар...
Тәрбияче (сәхнә артыннан)
Күгәрченем!
Джульетта
Килеп йөрмә бүтән, калдыр мине.
Ә иртәгә кеше җибәрермен.
Ромео
Мин ант итәм...
Джульетта
Хәзер саубуллашыйк.
Йөз мең кабат хәерле төн телим.
(Китә.)
Ромео
Карашыңнан синең мәхрүм калгач,
Сагышымнан йөз мең аһ орырмын.
Сөйгән ярлар янына мәктәбеннән
Качкан бала сыман ашыгабыз.
Аерылгач исә, киресенчә,
Кыш мәктәпкә барган бала кебек
Салмаклана безнең адымыбыз.
(Китә башлый.)
Джульетта яңадан балконга чыга.
Джульетта
Ромео! Аһ, кошлар алдый торган
Сыбызгы да юк бит кулларымда,
Лачынымны чакырып алыр идем.
Кычкыра алмыйм, чөнки мин тоткында.
Юкса хәзер мескен кайтавазны
Бертуктаусыз тавышы карлыкканчы,
"Ромео, бәгърем, син кая?" дип,
Кычкырырга мәҗбүр итәр идем.
Ромео
Кабат чакыра мине йөрәк парәм.
Көмеш моңнар булып яңгырый икән
Гашыйкларның тавышы төнлә белән.
Джульетта
Ромео!
Ромео
Бәгърем!
Джульетта
Әйт, иртәгә
Сәгать ничәләргә синең янга
Кеше җибәрергә?
Ромео
Тугызларга.
Джульетта
Аңа кадәр егерме ел әле!
Көтү – газап... Нәрсә әйтмәкче идем?
Ромео
Син хәтерлә, ә мин көтеп торам.
Джульетта
Алларымда сине тотар өчен,
Мин бит аны тагын онытачакмын.
Ромео
Хәтерлә дә оныт, шул арада
Үз-үземне онтып басып торыйм.
Джульетта
Таң сызыла. Инде китсәң икән.
Тик әйт, синнән ничек аерылырга?
Ефәк җепкә тагып очыра торган
Асылкоштан безнең ни аерма?
Җепне бераз бушатуга, кошчык
Оча башлый. Ләкин аны шундук
Тартып ала үзенә җеп хуҗасы.
Без дә синең белән нәкъ шулай ук.
Ромео
Нәкъ шундый ук кошың булыр идем.
Джульетта
Мин үзем дә сиңа шуны телим.
Кочагымда сине үтергәнче
Назлар идем ул чак. Йә, ярый, хуш.
Хуш дип әйтәм, үзем китә алмыйм.
Синең янда шулай мең ел буе
Тыныч йокы теләп торыр идем.
(Китә.)
Ромео
Хуш, сөеклем! Татлы төшләр күр син,
Күкрәгеңә шуннан шатлык иңсен.
Тыныч йокы сиңа теләп калам.
Үзем исә хәзер киңәш сорап
Изге ата хөҗрәсенә чабам.
(Китә.)
алдау уе – мысль об обмане
йөз мең кабат – сто тысяч раз
аһ орырмын – буду мучиться
сыбызгы - свистулька
Лачынымны чакырып алыр идем. – Вызвала бы сокола.
Бертуктаусыз тавышы карлыкканчы,- Непрестанно до того, как голос сядет.
йөрәк парәм – сердце моё
Таң сызыла. – Расссветает.
синнән ничек аерылырга – как с тобой разлучиться
ефәк җепкә тагып очыра торган – та, которая летает, будучи привязанной к шёлковой нитке
җепне бераз бушатуга – как только немного освободишь нить
изге ата хөҗрәсенә чабам – бегу в обитель святого отца
***
Как вам звучание известного произведения на татарском? Понравилось? А теперь предлагаем пройти тест по содержанию и лексике и проверить себя:
Если у вас есть предложения по текстам, то Вы всегда можете оставить их в нашей группе в Вконтакте или по адресу: eydetat@gmail.com
Заходите на наш сайт, каждый день вы найдете что-то новое и интересное! Также подписывайтесь на наши соцсети: мы есть в Вконтакте, Telegram-е, Instagram-е, Youtube и Тиктоке.
Скоро – больше! Встретимся на следующей неделе, сау булыгыз!