8 mart xalıqara xatın qızlar bäyräme. Elekke SSSR dan ğäyre illärdä bu bäyrämne zurlap iskä almasalar da, anı ütkärä başlaw marksizm – lenizm täğlimätı, sıynfıy köräş belän bäyle bulsa da, barıber tıñlawçılarıbıznıñ küpçelege yäşägän illärdä xatın – qızlar köne iñ yaratqan, bar keşene dulqınlandırğan bäyräm ul. Çönki xoday cirgä xatın – qıznı yaratqan, häm xatın – qızdan başqa ber genä il dä, şähär dä, awıl da yuq. Şulay bulğaç Azatlıqnı tıñlawçılar öçen dä bu çärşämbe ğayät zur bäyräm.
Döres, güzäl zatlarnı yılğa ber genä zurlaw ğädäte elekke SSSR, Rusiä cämğiäten bizämi. Ä bit şul uq 8 mart bulmasa, küz aldına kiteräsezme? Nindi wäzğıät kilep çığar ide. Ber ğasır elek tatar häm başqort cämğiätendä xatın – qıznı azat itü, irek birü şiğere yuğarı kütärelgän ide. İnde bu burıç ütälgänder. Xäzer xatın – qızlar yökne tartqanda iñ urtağa cigelä. Sälämätlek saqlaw, mäğärif, fän tarmaqlarında idärä eşen oyıştıruda, elemtädä xatın – qızlar küpçelekne täşkil itä. Äle bit alar üzläre genä buldıra ala torğan mäşäqätlär dä bar. Bala tabu, anı tärbiäläw, irlärne irkäläw, ğailäne cılıtu da alar östendä. Häm bazar iqtisatı, zur säyäsi üzgäreşlär dä alar cilkäsendä.
Çärşämbe 8 mart könne, Qazannıñ iñ üzägendäge Çexov bazarında säwdä itep toruçılarnıñ kübese dä xatın – qız ide. Şularnıñ berniçäse satıp aluçılarnıñ azlığına qayğırmıyça, şunda uq üzläre genä xatın – qızlar xörmätenä öylärennän alıp kilgän sıy – niğmätlärennän tabın qorğannar. Bügen irlär yal itä, bezgä barıber eşlärgä, bezneñ bäyräm qotlı bulsın dip tost kütärüçe bu xanımnarğa hiç bitaraf qalıp bulmıy. Alardan qalışmıyça ber – berebezgä äytik äle. Xatın – qızlar bäyräme qotlı bulsın, alarğa iğtibarlı mönäsäbät yıl buyı saqlansın. Azatlıq radiosınıñ Qazan bülege bu çärşämbedä aşığıç yärdäm, yanğın sünderü kebek oyışmalar belän bergä üz wazifasın başqara. Ämma bez dä barlıq cämğiättän ayırılmasqa buldıq. Bügenge Tatarstan xäbärläre efirında barı tik xatın – qızlar ğına eşli. Härkön sezneñ öçen xäbärlär äzerläwçe Bikä Timerovadan başqa ğına. Ä Bikä tutaş näq şuşı 8 martta – tuğan könen ütkärä häm xezmättäşlären çäy äzerli. Bez anı da, Pragada eşläwçe Alsunı, Mäskäwdäge Näzifäne, Udmurtiädäge xäbärçebez Xämidäne, Osmikidan Saniä häm Rozaliä xanımnarnı, Irımburdağı Firüzäne, Peterburgtağı Gölzadanı, Yıraq şärıqtağı İranı, ğomumän millätebezne üsterüçe barlıq xatın – qızlarnı häm älbättä Qazan bülegendä eşläwçe xezmättäşlärebezgä bäxet telibez.
Rimzil Wäli
