G.Tuqay büläge isemenä täqdim itelgän nämzätlär arasında rässamnar Qänäfi Nafıyqov häm Firinat Xalikov ta bar. Şuşı könnärdä bu büläkkä täqdim itelgän rässamnarneñ äsärläre Qazan şähäreneñ kürgäzmä zallarında.
Qänäfi Nafıyqovnıñ räsemnäre , Rässamnar berlegeneñ “Kürgäzmälär zalı”nda quyılğan.
Qänäfi Nafıyqov – ul 1938 yılda Tatarstannıñ Çirmeşän rayonınıñ İske Ütämeş awılında tuğan. Qazan sänğät uçilişçesınıñ teatr-säxnä bizäleşe bülegendä, şulay uq Taşkentnıñ teatr-sänğat institutında uqiy. Zur İdel, Rusiä, Bötensoyuz kürgäzmälärendä qatnaşa. Qazan sänğät mäktäbendä uqıta. Tatarstan Rässamnarı berlege fondında eşli. SSSR Rässamnar berlege äğzası. 1998 yılda Baqi Urmançı isemendäge Däwlät bülägenä layıq bulğan . Tatarstannıñ atqazanğan sänğät eşleklese.
K.Marks uramında urnaşqan Kürgäzmälär zalına Känäfi Nafıyqovnıñ räsemnäre genä tügel, anıñ al'bom bulıp çıqqan kitabı belän dä tanışırğa bula.
Anda “Känäfi Nafıyqovnıñ icatı milli, bolğar -tatar sänğät tele belän “xalıq canı”n açıp birä. Anıñ sänğäte näfis, ciñel näqeş manerası arqılı, klassik häm bügenge kön Yevropa, häm urıs sänğäte, islam Könçığışınıñ urta ğasırlar sänğäte, häm tatar xalqınıñ dekorativ- qullanma icatı traditsiäläre aşa ütkärelä. Emotsional' xalät isä anıñ üzenä genä xas bulğan kolorit aşa tapşırılğan nigezdä barlıqqa kilä. “Bolğarda ber uram”, yäki “Bolğarda ağa bazar“ kebek räsemnärendä binalarnı “tereltä”, yortlarnı xalıq belän tutıra. “ Aq palata” “Qızıl palata” dip isemlängän räsemnärendä qorılmalarınıñ kamillegenä häm mähabätlegenä bezne dä tañ qaldıra,” dip yaza G.P. Tuluzakova.
Anıñ räsemnäre arasında Qazan xanlığınıñ borınğı yolalarnı çağıldırğan räsemnäre: “Babaylarnıñ duslıq antı”, ğap-ğadi xalıqnıñ xezmät könen taswirlauçı “Çülmäkçe ostaxanäsendä” , “Çuyın qoyu” kebek räsemnäre xalqıbıznıñ borınğı tarixın taswirlıy.
Ä xäzer bez , şulay uq Tuqay bülägenä täkdim itelüçe, kürenekle rässam Firinat Xalikov belän sezne tanıştırıp ütärbez. Anı inde bıyıl Tuqay bülägenä kandidat itep , 3 tapqır täqdim itälär. Anıñ zur külämle äsärläre, Qazan şähäreneñ tarixi portretın çağıldırğan räsemnäre belän bergä , şulay uq zamança tözelgän metrosınıñ diwarların, häm “Nurlı Qazan” dip isemlängän äsäre Qazannıñ Milli Üzäk sarayı zalınıñ artqı diwarın bizäp tora.
Şulay uq Tatarstan Prezidentı galereyäsendä urnaşqan “Qazannı alu” räseme häm anıñ bik küp räsemnäre Rusiäneñ 15 muzeyenda urın alğan. Tağın da anıñ räsemnäre şäxsän kolleksiälärdä Rusiädä, Amerika, Fransiä häm İtaliädä dä saqlanalar.
Firinat Xalikovnıñ “Xalıqlar duslığı yortı”nda 15 räseme quyılğan. “Meñellıq Qazan” dip atalğan kürgäzmäse açılğannan soñ, anıñ belän Azatlıq radiosınıñ Qazan bülegendä äñgämä ütte.Qazannıñ 1000 yıllığınnan soñ mondıy cawaplı temağa eşlängän räsemnärne täqdim itü, ul zur waqiğa.
Firinat Xalikov belän xäbärçebez Rimzil Wäli söyläşä:
“ Min bu räsemnärne yasağançı bik küp tarixi kitaplar uqıdım. “Кazansкaya letopis”, “Кazansкaya istoriä” digän tarixi dokumentlar buyınça min tarixnı öyrändem. Borınğı Qazannıñ närsäse qalğan soñ digän sorawğa ul :“İñ möhime - anıñ xalqı qalğan”,- dide ul. Donetskiyda tuıp, Kirov ölkäsendä uqığan, häm zur rässam bulıp ölgergän Firinat Xalikovnı borınğı Qazan, anıñ xıyalların tormışqa aşıru öçen, üzenä tarta. Häm ul ğailäse belän 35 yäşendä Qazanğa qayta.
Sez, Tuqay bülägenä täqdim itelgän rässamnэr Känäfi Nafıyqov häm Firinat Xalikov turında tapşıru tıñladığız. Tapşırunı Rimzil Wäli häm Mälikä Basıyr äzerlädelär. Azatlıq radiosı, Qazan.
