Här yıl sayın Tuqay tuğan köne aldınnan Arça, Qırlay yaqlarına bu izge cirgä artistlar, yazuçılar, ğalimnär kilä. Sänğät ähelläre öçen Qırdayğa kilü ul, xacğa kilü kebek . Bu inde zur traditsiägä äylände.
25 april könne Qazannan TR Premyer- Ministr urınbasarı , mädäniät ministrı Zilä Wälieva citäkçelegendäge zur delegatsiä- yazuçılar, şağirlär, cämäğät eşlekleläre, Yıraq häm yaqın çit illärdän , respublikanıñ törle rayonnarınnan, häm dä Başqortstannan kilgän qunaqlar Ğ. Tuqaynıñ tuğan yağında, Arça rayonında Qırdayda buldılar.
Elek Qırlay awılı Ätnä cirlegenä qarağan bulsa, xäzer ul Arça rayonına kerä. Arça rayonında qunaqlarnı milli kiem kigän qızlar çäk-çäklär belän sıylap, ğarmunçılar häm , fol'lor ansambl'läre, balalar , yäşlärneñ cır häm biyü ansambl' çığışları, Ğ.Tuqaynıñ äsärlärennän äzerlängän küreneşlär belän qarşı aldılar.
Qırdayda Ğ.Tuqaynıñ 120 yıllığına bronzadan qoyılğan häykälenä çäçäklär salğannan soñ , yañartılğan muzeynıñ işeklären açtılar. Muzeyda alıp barğan ezlänülär näticäsendä anda bik küp yaña eksponatlar urın alğan. Qırlaydan soñ delegatsiä Arçağa yul tottı.
Arça yağı - borınğı bolğar babalarıbız ğömer itkän tarixi töbäk. Ul tatar xalqınıñ mädäniäten, kürkäm ğöref-ğadätlären üsterügä zur öleş kertkän, Ğabdelnasıyr Kursavi , Şihabetdin Märcani, Şämsetdin Kültäsi, kebek oluğ şäxeslärne üstergän yaq. Arça rayonı – muzeylar yağı. Rayonda Ğ. Tuqaynıñ memorial' kompleksı, Tuqaylar ğailäseneñ muzey-utarı, dönyada berdänber “Älifba” muzeyı, respublikada berdänber ädäbiät häm sänğät muzeyı, Şämsetdin Kültäsi, Ğömär Bäşirov, Ğarif Axunov, Möxämmät Mähdiev muzeyları eşli. Arçalılarda xalıqnıñ ütkänenä xörmät belän qaraw kürenep tora.
Bäyrämdä rayon başlığı Almaz Nazirov çığışı:
“Arçada tözeleşlär kiñ qolaç aldı. Zäwıqlı itep tözelgän toraq yortlar da, sotsial' könküreş binalar da, härqaysı xalqıbıznıñ tırışlığı arqasında tözelde. Muzey yañartıldı, Tuqaynıñ häykäle bronzadan yañartılıp qoyıldı. ”- dide ul.
Bu tantanada kilgän qunaqlar şağirlär, Tuqayğa bağışlanğan şiğerlären uqıdılar .
Räzil Väliev Tuqay turında :
Tuqay tatar xalqınıñ bar şatlığın, qayğısın, borçuların, mädäniäten, tarixın, böten barlığın üz küñelenä , üz icatına iñdergän , şuña kürä här tatar keşeseneñ üzeneñ milläte turında uylağan keşegä, Tuqaynı yaqın itmäw mömkin tügel.”
Arçağa Qazaqstannan, Qustanaydan qunaq bulıp kilgän Ğabdulla Tuqaynıñ tuğannan tuğan onığı Sofiä apa Zäbirova söyli: “ Mondağı maturlıqqa, mondağı xalıqnıñ matur itep söyläşüenä bik şatmın, vse prekrasno . Qazaxstanda, Kustanayda min tatarça söyläşergä keşe tapmıym. Telne bik sağınam. Ämma tel onıtılmağan ”.
Ämma “Tuy üpkäsez bulmıy”,- digändäy , şuşı könne “Watanım Tatarstan” gäzitendä “Qäder häm qäber” digän mäqälä basıla. Anda Tuqaynıñ tuğan awılı Quşlawıç awılında urnaşqan Tuqay muzeynıñ taşlandıq xäldä , anıñ miçeneñ cimerelep yatuı turında yazıla.
Tuqay istälegenä mönäsäbät, anıñ yaqtaşlarınıñ cawaplığı turında Arçada ütkän kiçädä Respublikanıñ Premyer- ministr urınbasarı , mädäniät ministrı Zilä Wälieva, üz çığışında:
“Küräsez, Tuqaynıñ keçe watanında da üzgäreşlär sizelä. Yul tözätü, muzeynı yañartu. Bu eşlärdä Arça administratsiäse bik zur tırışlıq kürsätte. Häm şulay uq respublikanıñ ministrlıqları qatnaştı. Läkin äle eşlär şunıñ belän tämamlana digän süz tügel. Bezneñ äle Quşlawıçnı , Öçilene , Qırlaynı matur zamança häm milli awıl itep saqlaw barıbıznıñ da burıçı. Şunıñ öçen eşlär äle däwam itär.
Äye, Quşlawıç ta, Qırlay da , Öçile dä, Ural'skiy da , Qazan da - bolar barısı da Tuqay cirläre . Ädäbiät häm sänğät yılında bu urınnar bigräk tä iğtibarnı kübräk taläp itä.
Mälikä Basıyr, Qazan.
