TR nıñ Ğ.Tuqay isemendäge däwlät bülägenä layıq bulğan cide ädip arasında berdänber xatın-qız bar. Ul - Luiza Batır-Bolğari. Aña bu büläk vatanpärvärlelek lirikası belän suğarılğan tarixi temalarğa yazılğan “Qaytu”, “Su buyınnan änkäy qaytıp kilä” , “Min sine şundıy sağındım”, “Aq yawulıqlı äniem” kebek cırları öçen birelä.
Luiza Batır- Bolğarinıñ 30 yıllıq icatında 500 cır icat itkän ; şular arasında balalar öçen quyılğan 20 muzıkal' spektakl'gä yazılğan cırlar. Şulay uq xor öçen yazılğan cırlar, simfonik muzıka , häm berniçä muzıka qoralında başqarıla torğan äsärlär dä bar. Anıñ cırları gram -plastinkalarda, audio kassetalarda, video, häm video-kliplarda dönya kürde. Häm bügenge köndä anıñ cırları 11 kompakt diskıda çığarılğan. Anıñ cırların başqaruçılar arasında Xäydär Bigiçev, Wafirä Ğızzatullina, Venera Ganieva, Aydar Fäyzraxmanov, Ramil Mindiär, Rimma İbrahimova, Asaf Väliev, Ruslan Bahadur, Närgiz häm “Bolğarstan” yäşüsmerlär şou- törkeme häm tağın da bik küp cırçılar başqaruında yañğırıy anıñ cırları.
Luiza Batır Bolğarinıñ icatı turında tatar xalqınıñ ataqlı kompozitor, professor Rinat Yenikeev bolay dide.
“ Festival'ütkärelgän ide ber yılnı, anda här cırçı üz repertuarına Luiza Batır Bolgarinıñ cırın alğan ide. Luiza ul - yuğarı belemle zäwıqlı kompozitor, häm iñ möhime – ul talant iäse”,- dide Rinat Yenikeev.
Luiza Batır Bolğari bügenge zamana yäşläre arasında da bik populyar. TDGPU muzıka fakul'tetınıñ berniçä studentı fikeren tıñlıyq äle audio
1988 yılda Luiza Batır-Bolgarinıñ “Yaqtı moñnar” dip atalğan cıyıntığı çığa. Bu cıyıntıqta yäş kompozitornıñ Tatarstannıñ tanılğan şağirläre belän icattaşlıqta tuğan cırları basıla. Luiza Batır-Bolgarinıñ Marsel' Ğaliev, Nail' Qasıymov, G Zäynaşewa, Firaya Zıyatdinova, Şämsiä Cihangirova häm tağın da bik küp kürenekle şağirlär belän icat itkän cırları kergän häm 6500 danä belän bastırılğan bu cıyıntıq bik tiz taralıp betä. Luiza şulay uq Rawil Fäyzullin , Äxmät Räşit Nailä Yaxina , Rezidä Waleeva, Zölfät Xäkim belän icattaşlıq itä. Tatar xalqınıñ qayğı -sağışların , şatlıqların, ğorurlığın, söyläp birgän Gäräy Räxim süzlärenä yazılğan “Sinder tatar keşese” dip atalğan cırı Ramil' Mindiär häm Xäydär Bigiçev başqaruında milli gimn bulıp qabul itelä. Menä alar tatar xalqınıñ uzğanı häm bügengese turındağı sağış häm ömet belän suğarılğan köylär. Alarnıñ härqaysı üze ber tarix, xalıq yörägen berläştergän küzgä kürenmäs ber qıl, üze ber muzıkal' sürätlämä .
Luiza Batır –Bolğari Sverdlovskiyda tuıp, Qazan şähäreneñ muzıka mäktäplärendä uqıp üsä. Keçe yäştän ük muzıka belän qızıqsınıp, uy-toyğıların muzıka aşa äytep birü teläge belän , aña, xoday muzıkanıñ serenä, töbenä töşep öyränü säläte birgän. Luizanıñ fortepianoda virtuoz itep uynıy belüe dä, anıñ tormış yulında talantlı pedagog Yuriy Vinogradovnıñ oçrawı da , Qazan konservatoriäsendä Rafail' Bilalov klassında uquı da, anıñ zur professional buluın kürsätä. Ä menä muzıkanı xalıqçan itep xalıqnıñ üzenä qaytarıp birä belüe , Luizanıñ üz xalqın, anıñ tarixın , mädäniäten tirän itep , çın küñelennän yaratuın, anıñ üz xalqı belän ğorurlana belüe- bolar barısı da Luizanıñ cırında , instrumental' äsärlärendä. 2006 yılnıñ Tuqay büläge iñ layıqlı keşe Luiza Batır-Bolgarinı tapqan.
Mälikä Basıyr
