Tatarstannıñ atqazanğan sänğät eşleklese Xarras Äyupovnıñ bügen tuğan köne .Aña 60 yäş. Tumışı belän Tatarstannıñ Möslim rayonınıñ Türeş awılında tuıp üsep, ul Qazan däwlät universitetında belem alğan şağir. 1995 yıldan ul Tatarstan kitap näşriäteneñ baş möxärrire.
Tatarstan kitap näşriäteneñ küp yıllıq tarixı bar . 80 yılğa yaqın däwamında Tatarstan kitap näşriäte tatar xalqın kitap belän tä'min itep torğan berdänber üzäk bulıp tordı. 90 yıllarda ğına kitap näşriätläre kübäyde. Läkin Tatarstan kitap näşriäte äle bügenge köndä dä ber töp üzäk bulıp qala birä. Bu näşriätneñ baş möxärrire Xarras Äyüp “Azatlıq” radiosına menä närsälär söyläde
“Bez bügenge uquçı ruxına turı kileşli kitaplarnı kübräk çığarırğa tırışabız. Qazannıñ meñyıllığına küp kenä basmalar dönya kürde. Qazannıñ tarixına qağılışlı basmalar, al'bomnar, Ğ. Tuqaynıñ 120 yıllığına bağışlanğan yazmalar basılıp çıqtı. Musa Cälilneñ 4томлыгын çığardıq”. Şunı da iskä al töşerep kitik äle, xörmätle radio tıñlawçılar. Xarras Äyüp ul Tatarstannıñ atqazanğan sänğät eşleklese , şağir. Bügen aña
60 yäş. Ä şağir bularaq ul bügen nindi uy- fikerlär belän yäşi ikän?.
Xarras Äyup söyli: “Tatarstan kitap näşriätendä 23 yıl däwamında eşläw, kitap yazmışı belän ädäbiät belän şöğellänep yäşäw, sizdermi dä ikän ğömerneñ uzğanın. Häm şul arada üzemneñ äyberlärem dä yazıla tordı. Bügenge köndä 12 kitabım basılıp çıqqan. 60 yäş ul – ber qarağanda bik zur yäş kebek, ä ber qarağanda äle haman üzeñne yeget itep , ir- yeget itep toyasıñ. Haman şuşı ädäbi yulıñda qalasıñ kilä, kitap belän, uquçılar belän qalasıñ kilä, üzeñne keşe itep toyasıñ kilä.”
Şağirneñ süzlärenä kürenekle kompozitorlar tarafınnan köylär yazılğan.
Şağir turında, 15 yıl buyı möselman kalendar’ çığaruçı Fäniä Xucaäxmät söyli :
Şul xätle matur anıñ şiğerläre, ixlas çın küñeldän, häm nindider ruxi azıq birä torğan, cannarnı tınıçlandıra torğan. Dönyanıñ maturlığın yämlelegen , allahnıñ barlığın- berlegen kürsätä torğan ğäcäp şiğerlär”. Yazuçı, tänqitçe, şağir Räfis Qorban:
“Şağir bularaq soñraq açıldı ul, “Tatarstan yäşläre” gäzitennän bezneñ kitap näşriätenä kilgäç kenä. Xarras inde ul waqıtta üzeneñ berençe kitapların çığarğan ide. Böten ädäbiät söyüçelär, şiğer söüuçelär , ädäbi cämäğätçelek şağir bularaq anı tanıdı. Şağirä Lena Şağircan:
Zamanında Qazanda bez Akterlar yortında bik matur ber şiğri kiçä uzdırğan idek. Bez anı“Zamandaşlar” dip atadıq, Anda Xarras Äyup, min- Lena Şağircan, Cäwdät Därzaman, şundıy matur ber şiğri kiçä ide ul. Awazdaş şiğerlärebez küp. Bez awıl balaları bit inde. Awılnıñ böten şifasın, anıñ moñın, ahäñen , anıñ çın räxim şäfqäten küñelebezgä señderep üstergän buın bez” Anıñ icatı turında tanılğan şağirlär yazuçılar bik küp cılı süzlär äytälär. Läkin anıñ yubiley kiçäse uktäber ayında Tatarstan Yazuçılar berlege, Mädäniät ministrlığı belän bergä ütkäreläçäk .
Zölfät Xarras Äyup turında, anıñ “Cäyäwle buran” cıyentıgınıñ baş süzendä bolay dip yazğan : Çın şağirneñ ber naçar yağı bar – yöräkne ärnetä , cannı talqıy. Ämma şiğerdän ärnegän, şiğerdän talqınğan can tämam saflana, qanat cilpergä kiräklegen dä onıtqanın iskä töşerep, kierelep qanat cilpep cibärä,”di.
Mälikä Basıyr
