Şuşı könnärdä Tatarstan mädäniät ministrlığında teatr ähelläre öçen intellektual' milekne yaqlaw buyınça seminar uzdı.
Mondıy seminarlar kompozitorlar, rässamnar häm yazuçılar berlekläre öçen dä oyıştırılğan ide. Bu seminarlarnıñ icat keşeläre öçen bügenge köndä ähämiäte, älbättä zur. Şağirlär , dramaturglar, cırçılar, köy yazuçılar, rässamnar häm başqa sänğät'kärlär üzläre icat itkän äsärlärgä xuca bulu xoquqların räsmi räweştä niçek terkilär? Alarnıñ icat cimeşlären xalıqqa taratqanda bixisap matdi, finans häm avtorlıq mäs’äläläre xasil bula. Alarnı cayğa salu öçen icat keşelärennän xoquqi äzerlek taläp itelä.
Şul maqsatta ütkärelä torğan seminarlar icat keşeläreneñ avtorlıq xoquqların yaqlaw buyınça 3 oyışma tarafınnan, yäğni mädäniät ministrlığı, UNESCOnıñ Tatarstan bülege häm “Artpatent” avtorlıq agentlığı tarafınnan berlektä ütkärelä.
Azatlıq radiosına mädäniät ministrlığınıñ avtorlıq xoquqın saqlaw bülege mödire Räisä Mannapova seminarlarnı ütkärüneñ maqsatı turında menä närsä dide:
“ Bu seminarlar icat keşelärenä üzläreneñ avtorlıq xoquqın yaqlarğa öyrätü maqsatı belän ütkärelä. Qaya barırğa, kemgä möräcäğät itärgä digän sorawlarnı açıqlıy torğan isemlek äzerlädek. Menä şul reestr dip atalğan isemlekne bez bu oyışmalarğa taratabız,- dide ul .
Ä UNESCO onıñ intellektual' milek buyınça Tatarstan bülege mödire Roza Sitdiqova
“Bügenge ğämäldä yörgän “Avtorlıq xoquqı häm çiktäş xoquqlar”dip atalğan qanun buyınça, avtorlarnıñ xoquqları bozılğan xäldä, xoquq yaqlawnı qayğırtu eşlären , anı başlap yörü, avtornıñ üzennän initsiativa kürsätüne taläp itä. Tuqsanınçı yıllarda bu qanunğa üzgäreşlär kergän ide. Elekke sovet zakonı buyınça, däwlät orğannarı bu eşlärne başqarğan bulsa, xäzer avtor üze yörergä tieş. Menä şunı bez icat keşelärenä añlatırğa tırışabız” dide ul .
Patent buyınça RF ışanıçlı keşese , “Artpatent” agentlığınıñ general' direktorı Grigoriy Busarev :
“ Bu zakon inde 12 yıl buyı eşli avtorlıq xoquqları bezdä yaqlana. Ämma bu mäs'älä buyınça icat keşeläreneñ xoquqların yaqlaw öçen alarnıñ uy-fikerlären üzgärtergä, bu qanunğa yaña qaraş buldırırğa kiräk. Häm tağın ber mäs'älä bar. İcat keşeläreneñ xoquqları bozılğan xäldä yaqlanu ğına tügel, alar äle bu keşelärneñ icat cimeşe belän qullanğan oyışmalar tarafınnan, saqlanırğa da tieş” , -dide ul.
Agentstlıqnı KDU xoquq fakul'tetında tabarğa bula. Häm anıñ internet säxifäse dä bar. www.artpatent.ru
Kompozitorlar öçen uzdırılğan seminardan berniçä fiker tıñlap kitik. Kompozitorlar berlege räise Räşit Kalimullin:
“Bu seminar bik faydalı buldı, çönki bezneñ muzıkanı, cırlarnı, törle radiolarda, televidenielärdä yañğıratalar, kinolarda qullanalar, küp çaqta bu äsärlärne icat itkän avtorlarnıñ isemnäre dä äytelmi häm avtorlar xätta gonorar da almıy. Menä bügenge säwdä zamanında bezgä üzebezneñ avtorlıq xoquqın yaqlarğa öyräner öçen bu seminarnıñ faydası bik zur buldı. ” Bik küp populyar cırlar avtorı, 50 yıl buyı cırlar icat itkän kompozitor Änwär Şäräfiev:
“ Sovet zamanında min gonorar ala idem. Üzgäreş çorı başlanğaç, min bötenläy almıy başladım, xätta minem cırlarım yañğırap torsa da. Bu seminardan soñ şuña töşendem: elek bu turıda däwlät oyışmaları qayğırtqan bulsa, xäzer bar närsäne dä üzebezgä eşlärgä kiräk. Üzeñ öçen üzeñ köräşergä kiräk ikänen añladım”.
Kompozitor Mirsäyet Yarullin:
“Bu seminarnı oyıştıruçılarğa min räxmät äyter idem. Xäzerge iqtisat zamanında bu seminarlar faydalı ber başlanğıç nigez bulıp toradır. Çönki küp problemalarnı äle xäl itä almağanbız. Bez äle bu problemalarnı açıqladıq qına. Ä eşlise eşlär bik küp.”
Aldağı seminarlar jurnalistlar häm kinematografistlar öçen bulaçaq. Jurnalistlar öçen seminar- 19 uktäberdä, ä kinematografistlar öçen -26 uktäberdä bulaçaq.
Mälikä Basıyr, Qazan.
