Bügen 23 noyäberdä Mäskäwdä “Möxämmät päyğambär –tınıçlıq häm räximlelekkä öndäwçe” digän temağa tügäräk östäl utırışı uzdı. Bu oçraşunı Rusiäneñ möftilär şurası belän berlektä İran islam respublikasınıñ Rusiädäge ilçelege qarşındağı mädäni wäkillege oyıştırğan ide. 2006 yıl İran islam respublikasında Möxämmät päyğambär yılı dip iğlan itelgän. Häm İranda bu temağa bağışlap küp törle çaralar ütkärelä, dide bu oçraşuda qatnaşqan İran ilçese Ğolam Reza Ansari. Häm İrannıñ Rusiädäge ilçese süzen däwam itep, dönyada islam iseme astında küp törle ekstremistik çığışlar yasala. Milli dini kürälmäwçänlek säyäsäten alıp barğan qayber illär monnan faydalanırğa tırışa, bez dönya xalqına islam dinen asılın añlatırğa tieş dide. Tügäräk östäl utırışında küp törle din wäkilläre dä, ğalimnär, häm xökümät eşlekleläre qatnaştı. Alar arasında Mäskäw matriarxatı wäkile protoieriy Vsevolod Çaplin, Rim qotolik çirkäwe wäkile Tadeuş Kondraseviç, Rusiä prezidentı administratsiäsennän Aleksey Grişin, Rusiä Federatsiäse xökümätennän dini berläşmälär komissiäse cawaplı sekretare Andrey Sebensov, Däwlät Dumasınnan deputat Şamil Soltanov, professor Abdul Nurullaev häm başqalar qatnaştı. Şulay uq Tatarstannan Waliulla xäzrät Yakupov, Başkrotstannan Nurmöxämmät xäzrät Nigmatullin, Tübän Novgorodtan möftiy Umar İdrisov häm başqa din ähelläre dä bar ide ul tügäräk östäl turışında. Oçraşunı Mäskäwneñ islam universitetı rektorı Marat Mortazin alıp bardı. Bu tügäräk östäl utırışına Tatarstan möftie urınbasarı Waliulla xäzrät Yakupov uñay bäya birde. Waliulla xäzrät süzlären xuplağanday, islam dine belgeçe Aleksey Malaşenko, monıñ işe utırışlarda tolerantlıq ta bar, çığışlarda barısın da matur itep kürsätergä tırışular, ä inde bügenge oçraşuda fiker törlege dä buldı häm bu tügäräk östälne çın däräcäsendä dialog dip äytergä bula dip belderde. Häm ul ürnäk itep Andrey Stebensovnıñ çığışın kiterde. Üzeneñ çığışı turında Andrey Stebensov:
“Mondıy oçraşunıñ ütüe bik möhim. Bügenge tormış mäs’älälären dini citäkçelär, xökümät citäkçeläre belän berlektä tikşerergä, xäl itärgä awır xällärdän çığu yulın bergä tabarğa tieş. Keşelärgä nindi dindä bulularına qaramastan, üz mömkinleklären tormışqa aşırır öçen xökümät cirlek tudırırğa tieş. Bügenge oçraşu, grajdanlıq cämğıäteneñ ber küreneşe”, dide Andrey Sebensov.
Däwlät Duması deputatı Şamil Soltanov üzeneñ bik yalqınlı çığışında, bügenge äxlaqsız dönyada, Möxämmät päygambärneñ tormışı barlıq keşelärgä dä ürnäk bulırlıq, şunı xalıqlarğa citkerergä kiräk digän fikeren belderde. Rusiäneñ möftilär şurası urınbasarı Damir xäzrät Gizzatullinnıñ äytüenä qarağanda, Möxämmät päyğambärgä bağışlanğan zur çara 2007 yılda xalıqara külämdä uzdırırğa planlaştırıla.
Näzifä Kärimova, Mäskäw
