Comğa könne "Qazan motor tözü berläşmäse" açıq aksionerlıq cämğıätendä tanılğan konstruktor häm ğalim Sergey Korolevnıñ tuuına 100 yıl tuluğa bağışlap memorial taqta quyıldı. Anı açuda Däwlät Şurası räise Färit Möxämmätşin, şulay uq kosmonavt Pavel Vinogradov, berläşmäneñ citäkçelär şurası räise Aleksandr Pavlov häm başqa räsmi zatlar qatnaştı.
Sergey Korolevnıñ zamanında avia tözeleş belän şöğıllängän yözlägän xezmättäşläre kebek ük repressiä qorbanına äwerelgänen dä härkem belä. 1942 yılda Qazanğa cibärelep, biredä Sergey Korolev motor tözü zavodınıñ täcribä-konstruktorlıq byurosında xärbi oçqıçlar öçen raketa tizlätkeçläre konstruksiäsen eşli. Zamandaşları äytüenä qarağanda, älege şäxes berwaqıtta da qul quşırıp utırmıy - härwaqıt nindi dä bulsa zur näticälärgä omtıla. Sergey Korolevnıñ Qazandağı yazmışı turında xalıq belä mikän?
“Kem ul Sergey Korolev, Sez anıñ Qazanda bulğanın beläsezme? digän sorawlarğa Qazan uramnarında soraştırıp tuplağan cawaplar bolay ide :
- Ul kosmik korabl'lärneñ baş konstruktorı. - Ul Qazanda yabıq uçrejdeniedä eşlägän, suğışqa qädär monda totqında bulğan. - Minem işetkänem yuq şul keşe turında, kem soñ ul? - Ul korabl'läre tözü belän şöğellängän. Bik yaxşı hönärçe bulğan. Stalin waqıtında anı säyäsi totqın itep Qazanğa cibärgännär. Küpmeder waqıt ğömeren Qazanda uzdırğan. Soñınnan xodataystvolar yazğan häm annan anı çığarğannar. Annan soñ ul Mäskäwgä qaytıp, fänni- ezlänü institutında eşen däwam itkän. - Min anı belmim dä inde, kem ikänlegeneñ. - - Kem bula soñ ul ? -Qazanda bulğan çorın bik belmibez. Ämma kosmosqa yul açtı inde. Bik küp razrabotqaları bar anıñ .Marsqa oçarğa korab' cibärmäkçe ide. - Kem bula soñ ul ? -Başta anı utırttılar bit. 6 yıl utırdı ul Qazanda utızınçı yıllarda repressiälär waqıtında. 6 yıl uzğaç anı cibärälär . - Anıñ öçen raketa tözü buyınça, anıñ kebek konstruktor Gluşko söyläşkän bulğan. Ğäyeple bulmağan inde ul .Ul waqıtnı bit inde bötenesen dä ğalimnärne, fän eşleklelären, yazuçılarnı alıp kitälär ide. Min belgänçä, ul Qazanda törmädä genä utırğan, eşlämägän. - Qazanda anıñ isemendä uram bar. -Ul bilgele akademik. Monda eşlägän ul 60-70 nçı yıllarda, raketa tözü buyınça. Anıñ yazmışı -Törmälärgä utırtqannar anı, Stalin waqıtında. Annan soñ anı Mäskäwgä çaqırtıp alıp, eşkä quşalar. - 1959 yılda berençe sputnik oçırdı, Gagarinnı oçırttı. Bezneñ ilne alğa kütärde kosmosnı öyränü buyınça. - Ul bik zur keşe bulğan. Anıñ dustı Kurçatov bulğan. Alar ikäw bik dus bulğannar. Korolev suğış yıllarında Stalin waqıtında yäşeren räweştä eşlägän. Monı xalıq belergä tieş bulmağan. Şul yäşeren räweştä eşlägängä kürä , anıñ xezmäten xalıq belä almağan. Şuña kürä üz zamanında aña Nobel premiäsen birä almağannar. Sergey Korolev raketa tözeleşendä häm kosmonavtika ölkäsendä bik zur öleş kertkän , yäki, anıñ nigezen salğan keşe.
