14 fevral' könne Azatlıq radiosınnan Mari-El'dä yäşäwçe möselmannar häm tatarlar tormışı turında yazma buldı. Bu yazmada bezneñ studiäbezgä kilgän Ramay Yuldaşev, Mari respublikasında yäşäwçe möselmannarnıñ keşene soñğı yulğa ozatu xezmätenä bäyälärneñ artuına qänäğätsezlek belderüläre turında häm tağın qayber mäs'älälärdä möselmannar arasında añlaşılmawçanlıq çığuı turında söyläp kitkän ide. Häm şuşı xällär belän säbäple Mari respublikasınıñ möftie Fänüs Sälimgäräevkä oppozitsion törkem barlıqqa kilüe turında da beldergän ide ul. Bu tapşıru efirğa çıqqannan soñ, Voljskiy şähärendä yäşäwçe ber tıñlawçıbız bezgä kilep, bu mäs’älägä başqaça fikerlären belderde.
Mari respublikasınnan bezneñ studiäbezgä kilgän tıñlawçıbız, Voljskiy şähäre mäçetenä yörüçe möselman xatın- qız Äminä xanım Cihanşina bulıp çıqtı. Bu mäs’älägä ul ikençe qaraş häm başqaça östämä mäğlümat belän kilgän. Mari respublikasınnan kilgän Äminä Cihanşina menä närsälär dide.
“ Beläsebez kilä dälille söyläw mikän bu? Bez telibez möfti xäzrätneñ üzen söylätüegezne, Fänüz xäzrät bezneñ Voljskiy mäçetennän kilep, bik tırıştı. Ul islam institutın tämamlağan, bik insaflı, olılarnı olı itep, keçelärne keçe itep qarıy.Bik tırışa mädräsä tözergä mäçet ixatasında, xoday xaqı öçen tikşeregez”dide ul .
Bez, bu mäs’älägä açıqlıq kertergä teläp, Mari respublikasına şıltıratıp möfti Fänüz Sälimgäräуevneñ üze belän äñgämäläştek. Bu mäs'älä turında ul bolay dide.
“Möxtäräm mö`min möselman qärdäşlärem! Bez üzebezneñ eşebezne alıp barabız. Respublikada Yoşkar -Ola mäçetendä comğa sayın 200 dän artıq keşe kilä ber mäxällägä. Härber mäxällälärdä yakşämbe könnärendä uqular bara. Yoşqar- Olada 70 tän artıq keşe yöri mädräsägä . Mädräsä salabız, ul 3этажлы. Äle genä tübäsen yaptıq. Annan soñ monda dürt koloniädä mäçetlär açtıq, şunda barıbız, uqıtabız. Eşlärebez bara. Bez anı berqayda da barıp, berkemgä dä söylämibez dä , maqtanmıybız da, sutlaşıp ta yörergä bezneñ xaqıbız yuq. Härber eşlärebezne Allahı rizalığı öçen eşlibez .Xalıq qänäğät.” Keşene soñğı yulğa ozatuda xezmät kürsätü mäs’älälären niçek xäl itäsez soñ?digän sorawğa Fänüz Sälimgäräyevneñ cawabı mondıy buldı.
“Keşene soñğı yulğa ozatuda xezmät kürsätü turında äytsäk, bu minem üzemnän çıqmadı , ul respublika buyınça tügel. Häm dä bu Yoşkar -Ola şähärendä genä. Tuğannarı bulmağan keşelärneñ üteneçe buyınça cirläw çarasın kürü nisbätennän eşlände. Bezneñ “kniga jalob i predlojeniy” 3 kitap bar, ber kitabında da räxmätlärdän başqa ber däğwa belderüçe dä yuq.
Cirle möftiätneñ Bäräñge rayonına küçerü turında Fänüz Sälimgäräyevneñ cawabı menä mondıy buldı.
“Respublika Mari-El' buyınça 22 mäçet . Bäräñge rayonında 9 mäçet bar. Bişese bezneñ möftiätkä kerälär. Öç möxtäsibät bar. 2 ayğa ber märtäbä cıyılışabız . Bar problemalarnı bergä kiñäşläşep eşlibez. Yılına ber märtäbä 3 könlek seminar yasıybız. Bäräñge rayonında cirle möftiätneñ anda buluın ber mäxällädä genä ber –ike keşe teli. Alar üzläreneñ pozitsiäsendä tora. Alar elek bezneñ sostavta ide, berwaqıt çıqqannar ide. Xäzer alar kermäkçe bulalar, ämma ber ike keşe toralar üzläreneñ pozitsiälärendä. “Üzebez möftiät yasıybız”, dip.
Qorıltay ütkärü turında möfti xäzrät Fänüz Sälimgäräev menä närsälär söyläde.
“ Möftine Qorıltay da saylaw buyınça ustavta aña srok birelmägän . Ägärdä cämäğät- imamnan , imam-cämäğättän riza bulsa, eşläre şulay bara. İkençe yaqtan, ägärdä imam eçep yörsä, cämäğät anıñ turında Verxovnıy Möftigä xat yazalar. Alar anı qazıy belän tikşerälär. Tikşergännän soñ,yä qaldıralar, yä çığaralar. Min üzem Başqortstanda imam bulıp tordım, annan Penzada yıl yarım imam buldım. Xäzer inde monda Yoşkar-Olada 8 yıl möfti bulıp toram. Yaxşı teläk belän, izge niät belän, inşalla şulay yäşärgä alahı (s.v. g.) barıbızğa da nasip äyläsen.” dide ul.
Azatlıq aşa yasağan Ramay Yuldaşevnıñ belderüenä başqaça qaraşların Voljskiy şähärendä yäşäwçe Äminä Cihanşina häm Mari respublikasınıñ möftie Fänüz xäzrät Sälimgäräevtän işettegez.
Mälikä Basıyr
