Bügen Qazanda 14 radio söyli. Alar arasında barı tik 4- se genä “Tatarstan”, “Yaña ğasır”, “Tatar radiosı” häm “Quray” tatar telendä tapşırular alıp bara. İñ ozın ğömerlesenä kilsäk, tizdän “Tatarstan radiosı” söyli başlağanğa 80 yıl bula. Äle ber ay ğına elek bu radio Qazan şähäreneñ Maksim Gor'ki uramındağı 15-nçe yorttan, tarixi urınınnan küçep kitte. Ul xäzer Şamil Usmanov uramındağı 9 nçı yortqa urnaşqan. “Tatarstan radiosı” bügenge köndä Böten Rusiä däwlät teleradioşirkätenä qarıy. “Tatarstan” bülege radiotapşırular xezmäte citäkçese Täwfiq Säğitev äytüençä, yaña urınğa küçü alay uq ciñel bulmağan.
Salix Säydäşlär, Şamil Usmanovlar, Kluçarevlar, Lundstremnar uynağan, alarnıñ traditsiäse señgän bik bay traditsiäne qaldırıp kitü ber yaqtan awır bulsa, ikençe yaqtan ul binağa 158 yıl. Ul iskergän, qurqınıç xälgä dä kilde. Annarı anda cihazlar bik iskergän ide. Här könne tapşırunı cibärgäç, yä alla bügen dä tapşıru bula ikän, dip şatlanıp tora idek. Tege bizmängä salıp qarıysıñ da tegese yaxşımı, monısı yaxşımı dip. Küñel türendä härkemneñ şuşı traditsiälärne sağınu xislär bar. Anı ciñel genä küñeldän alıp atıp bulmıy bilgele. Bu urın alıştırunıñ uñay yağına kilgändä isä, zamana taläplärenä turı kiterep tözelgän bina yaxşı texnika belän cihazlanğan.
Monda Tatarstan aqçası da, Mäskäw aqçası da bar. Häm şaqtıy sallı ğına summalar.di Täwfiq Säğitev. Radio citäkçese äytüençä, üzeneñ berençe könnärennän ük Tatarstan xalqı belän yäşägän, il küläm häm respublika yañalıqların ike teldä citkerep torğan, bay traditsiälären buldırğan radioda äle ul “Tatarstan radiosı”.
Här yal sayın 48 yıl inde däwam itä torğan “İdel belän Ural” arasında tapşıruı. Rusiä üzägendä milli Respublikalarnı berläşterep tora torğan şundıy radiojurnal buldı ul. Ül beryulı 7 respublikağa totaşa.
Annan da qala, başqa töbäklärdä balalar öçen maxsus tapşırular beterelgän inde. Ä “Tatarstan radiosı” anı saqlap qala alğan.
Tatarstanda berençe bulıp cırçılarnı, yazuçılarnı, ädäbiät ähellären, muzıkantlarnı yazıp, alarnıñ tawışların fondqa alıp, saqlap cıyğan radio ul. Anıñ da sanı 57 meñgä citkän ide. Bik ölkän yazuçılarıbız: Qawrıy Näcmi, Ğömär Bäşirov, Fatıyx Ämirxan, Ğädel Qutuylar biredä eşlägän bit. 57 meñ yazmanıñ bügenge yazmışına kilgändä isä, alar Tatarstan xökümäte qarşındağı Däwlät arxivına tapşırılıp, bügenge köndä iske tasmalarnı SD-ğa küçerälär. “Tatarstan radiosı” älegä bu yazmalarnı buşqa qullana. Tıñlawçılarnıñ qayberläre bez “Tatarstan” radiosın yuğalttıq dip tä äytä.
Berençedän, çıbıqlarnıñ iskerüennän. Annan soñ yaña öylär, bina salğanda çıbıqlı radionıñ bulmawınnan da. Annan soñ bit zaman gel alğa bara. Gel iskegä genä yabışıp yatıp bulmıy. Xäzer niqädär keşedä priemniklar, radioalgıyçlar. İskelärne yañağa alıştıru bara bit. Ul şuşıdır. Yuğalttıq digän äyber, tapşırunıñ qaysıber säğätläre üzgärüdäder ul. di Täwfiq Säğitev. Döres “iñ ozın ğömerle” radio bügen elekke qüätenä söylämi. Eş könnärendä 5 säğät 40 minut, şimbä 2, yäkşämbe 3 säğät yarım urıs häm tatar telärendä efirğa çığa.
Waqıt kimegäç, bez qabatlaw tapşırularınıñ waqıtın kimettek. Tağın söyläşülär alıp barıla. Fonotekada bik bay radio spektakl'lärebez yata. Alar öçen maxsus waqıt soraw.
Dälilli belep sorasañ VGTRK, bu oçraqta Mäskäw qarşı kilmiçä, östämä waqıt ta birergä mömkin, di citäkçe. Misal öçen, bäyräm könnärendä baş idärä töbäklärdäge büleklärenä efirğa çığarğa röxsät itmi. Ämma, bezne tatar telendä tıñlawçılar kötä bit digäç, qarşı kilmilär, di Säğitev.
“Yaña ğasır radiosı”, “Tatar radiosı” häm “Quray” belän niçek yäşi soñ “Tatarstan” radiosı. Köndäşlärme alar?Bez alarğa köndäş dip qaramıybız. Çönki. Härkemneñ üz tıñlawçısı bar. Alarğa beraz telägebez närsädä genä, bu yaña radiolarda telne, cömläne bozıp söyläwlär borçıy bezne. Telneñ saflığı yağınnan radio ürnäk bulırğa tieş.
Nail Alan.
