“Vostoçnıy ekspress” gazetasınıñ 70 meñ abunäçese bar dip yazılğan tramvay Qazan uramı buylap maqtanıp kitep bara. 10 - 11 iyündä awıllarda häm rayonnarda Sabantuylar ütär aldınnan Qazanlılarnıñ küpçelegeneñ poçta ärcälärenä “Vostoçnıy ekspress”nı küpläp buşqa da salıp kittelär. Baqsañ bu gazeta 73 meñnän kübebräk danädä basıla ikän. Böten Tatarstan bilgeläp ütkän milli bäyräm uñayınnan gazetada “Qayta tatar- anda Sabantuy!” /Gde tatarı- tam Sabantuy/ digän mäqälä dä basılğan. Gazeta Respublikadan çittä 5 millionğa yaqın tatar yäşäwe turında iskä alğaç, Sabantuy bäyrämneñ Rusiädä genä 120 qalada ütüe turında yaza. Avstraliädä 10 yıl rättän buluın beldergäç, Çexiä, Litva, Törkiä, Quşma Ştatlarnı da iskä ala. Sabantuy ütä torğan başqa çit illärne dä sanap kitä. Mäqälä yanında bil alışqan yegetlärneñ räseme dä urnaştırılğan. Ämma imändä ikän çikläwek digändäy, bu mäqälä basılğan 39- nçı bitneñ buyınnan buyına arqılığa tağın ber bilbaw yasalğan. Anda alkogolnı çamadan tış küp qullanu sezneñ sälämätlegegezgä zıyan kiterä dip yazılğan. Sabantuy turındağı mäqälä yanına uq “Tatspirtprom”nıñ “Sabantuy” isemle yaña araqısınıñ reklaması da çäpälgän. Bu araqıda bäyräm täme ikän. Ul ğına da tügel bäyräm täme kilsen öçen söt belän dä çistartqannar, dip tä yazılğan.
Araqı şeşäsenä, qayan kilgänder taw käcäse suräten häm kürenekle tatar rässämeneñ Älifba däreslegennän xalıq küñelenä señep qalğan Sabantuynı surätlägän räsemen çäpägännär. “Na buderşaft” dip atalğan säxifä astında basılğan bu bitneñ dürttän öç öleşe “Tatspirtprom”nıñ araqı citeşterü eşçänlegenä bağışlanğan. Ni öçen araqı häm milli bäyräm digän sorawğa cawap ezläp, şähär üzägendäge azıq-tölek satılğan zur kibetlärneñ bersenä atlıybız. “Sabantuy”nı sata başlağanıbızğa xäyran ğına inde, urtaça köngä ber ärcä kitä, di säwdä zalında eşläwçe İrina. Ämma xalıq “Tatspirtprom” citeştergän “Xan”, “İske Qazan” häm äle yaña ğına satıla başlağan Akdofnı küberäk ala ikän. Qazan üzägendäge bu kibettä 100- dän artıq isemdäge araqı satıla. Bäyäläre dä 60 sumnan başlap 500 dän dä artıp kitä torğannarı bar. “Başqalarınıñ isemnärenä ällä ni isem kitmi, ä menä “Sabantuy” iseme belän kileşmim”,- di bu kibetneñ administratorı Svetlana Saxarova. Annan da qala, anıñ fikerençä bäyrämnärdä küñel açular araqığa törtelep qalmasqa tieş. Küpertkeç kütärep barabız da, araqı eçep isereşep taralışabız, di ul. Qazan üzägendäge bu kibettän çıqqan ğına idek, qarşıbızğa Qazan däwlät universitetı professorı, filologiä fännäre doktorı Flera Safiullina oçradı. “Bazarğa bara idem, balım betkän”,- dip süz başladı ul. Ä Sabantuy isemle araqığa kilgändä tel beleme ğalimäseneñ cawabı bolay buldı.
Tel yağınnan da, ğämäl yağınnan da berniçek tä yänäşä quyıla torğan äyberlär tügel. Niçek inde ul “Sabantuy” isemle araqı bulırğa mömkin. Min küz aldına da kiterä almıym. Bolay da xalıqnıñ araqığa yaqınlığın kürep torabız inde. Anı tatar xalqınıñ izge bäyrämeneñ iseme belän yänäşä atamasalar da bik şaqşı bulğan bulır ide. Bu keşelärne cawapqa tartırğa kiräk, ğomumän. Tatar xalqınıñ näfräten, kire mönäsäbäten belderep. Monıñ belän şayarırğa yaramıy. Bu millät yazmışı, dide ğalimä Flera Safiullina. Annan da qala Qazanlılarnıñ poçta ärcälärenä tağın ber reklama käğäze taratıldı. Anda da “Sabantuy” araqısı küklärgä çöyelep maqtala. 16 sında Çallıda, 23 iyündä Qazanda bulaçaq Sabantuy bäyrämnäreneñ programması da basılğan. Araqığa nigä milli bäyräm iseme quştığız? Bu xäl milli xislärne finans häm bayu öçen ekspluatatsiäläü bulmıymı soñ? dip sorar öçen “Sabantuy” araqısın çığaruçı “Tatspirtprom” şirkätenä şaltıratıp qarağan idek. Ämma 10 sınnan 12- senä qädär Rusiädä bäyräm könnäre dip iğlan itelgängä telefonnı aluçı bulmadı.
Nail Alan
