1 iyül Törkiäneñ tarixında istä qalaçaq waqıygalarga şahit buldı. Şul könne Konstitutsiä Mäxkämäsendä baş prokuror xakimiättäge AK partiäne yabu taläben 1,5 säğatlek çığışı belän ber märtäbä tağın qabatladı. Protsedura buyınça yazılı birgän taläben süz belän dä qabatlaw tärtibe bar.
Läkin bu möhim waqıyğaga bomba kebek başqa ber waqıyğa külägä töşerde. Çönki Ergenekon kod iseme belän bilgelängän “putç yasaw öçen terroristik oyıştırma tözüdä ğäyeplängän”när, aralarında pensiädäge ike armiä generalı da bulgan, 20 östendä keşe küz sağı astına alındı. Qulğa alınğannar arasında bu ike armiä generalınnan tış tağın ber niçä pensiädäge xärbi, jurnalistlar, universitetlarda uqıtqan professor, dotsent häm doktor däräcäsendäge ber niçä keşe häm başqalar bar. Öç prokuror tarafınnan äzerlängän ğäyepläv aktı 2500 bittän tora diäelä. Ğäyepläw aktın äzerläw ber yıldan artıq däwam itte. Şul arada monnan elek tä şulay uq general, jurnalist, akademik häm başqalar qulğa alınğan ide. Xäzergä terrorda ğäyeplänüçe 49 keşe bar.
Ber yaqta dinne säyäsätkä qatnaştıruda ğäyeplänüçe islamçılar, tege yaqta putç oyıştırırğa tırşuda ğäyeplänüçe Atatörekçe radikal millätçelär. İnde bu ike taraf arasındağı ızgış küptännän birle däwam itä. İslamçılar keşe laik, sekular, yäğni dinsez bula almıy, tik rejim ğına laik bula digändä, radikal uñçılar AK partiä konstitutsiäneñ töp prinsipların boza, Törkiäne İslam däwlätenä äyländerergä tırışa digän propoganda alıp bardılar. Bu tartışlar kierenkelekne artırdı, rejim mäsäläsendä säyäsi bilgesezlek xasıyl buldı.
İnde soñgı täräqqiätlärgä çit il mätbuğatı da qayğı belderde. İngliz gazetası “The Times” - “Törkiäneñ ütkäne liberal kiläçäk ömetlären cimerde”, İtaliyan gazetası “İl Sole” - “Erdoğannıñ politsiäse 24 laik aktivistnı qulğa aldı”, Alman gazetası “Die Welt” - “Törkiädä pensiädäge generalär uydırma putç planı säbäple küz sağı astına alındı” digän rubrikalar belän çıqtılar. Törek mätbuğatı da bu xäbärne üz säyäsi ağımına kürä uquçılarına xäbär itte. Misal öçen, “Hürriyet” - “İñ zur küz sağı”, “Sabah” - “Törkiädä berençe märtäbä”, “Tercüman” - “Törkiä qaya bara?”, “Vatan” - “Şaqqatırlıq il”, “Yeniçağ” - “Qurqunıñ xakimiäte”, “Yeni Şafak’ - “Putçislarğa putç” digän rubrikalar belän çıqtılar.
Törkiädä mäxkämädän röxsät almıyça da telefonnar tıñlana digän şik, AK partiä belän oppozitsiäneñ ber beren bik qatı süzlär belän tänqitläwe, mäxkämä protsesları, rejim belän bäyle spekulatsiälär, imeş mimeşlär säbäple hämmä keşe diärlek tıñgısız xäldä, ilneñ kiläçägennän qurqa.
Törkiädä 1960, 1971 häm 1980-nçe yıllarda xärbi putç bulıp säyäsi rejim qaqşağan ide. Sonğı putçtan soñ 30 yıl tiräse waqıt uzdı. Bu arada islamçılar köç qazandı. Soñında 2002-nçe yılda AK partiä xakimiätkä mendä, xätta ütkän yılgı saylawlarda zur küpçelekne aluğa ireşte. AK partiä xakimiäte çorında adım adım üzgäreşlär buldı. Comhuriät tarixında berençe märtäbä, Prezident, Premier, ministerlär belän alarnıñ başı islamça bäyle xatın-qızları bergäläp säxnägä çıqtılar. Ramazan aylarında şähärlärdä awız açu öçen zur çatırlar qordılar. Däwlät kadrlarına üz taraftarların urnaştıra başladılar. Premier forsatı kilgän sayın “Törkiä xalqınıñ 99 protsentı möselman” dip äytep, Törkiäneñ islamça yäşärgä tiyeşlegenä basım yasadı. Mänä xäzer soraw şul. Qayan çıqtı bu islamçılar? Törkiä niçä un yıllardan birle demografik üzgäreş kiçerä. Awıl xalqınıñ zur öleşe şähärlärgä, bigräktä İstanbul, Ankara kebek zur şähärlärgä küçte. Alar yäşäw ısulların da üzläre belän bergä kiterdelär. Asılda Törkiädä adım adım bu yulı tübännän revolutsiä däwam itä. Bu islamçılarnıñ revolutsiäse, alar dinne däwlättän ayırğan rejimnı üzlärenä kirtä dip bäyälilär, Törkiä Cömhuriäteneñ tözüçese Atatörek belän häm anıñ prinsipları belän dä qänäğät tügellär.
Qısqası alar islamça yäşärgä, xätta ildäge hämä keşe möselman bulğaç alarnıñ da islamça yäşäwen telilär. Menä inde Törkiädä tartış yaña islamça rejim teläwçelär belän iskesen almaştırırğa telämäwçelär arasında bara. Qısqası Törkiä awır könnär, atnalar kiçerä.
Läkin bu möhim waqıyğaga bomba kebek başqa ber waqıyğa külägä töşerde. Çönki Ergenekon kod iseme belän bilgelängän “putç yasaw öçen terroristik oyıştırma tözüdä ğäyeplängän”när, aralarında pensiädäge ike armiä generalı da bulgan, 20 östendä keşe küz sağı astına alındı. Qulğa alınğannar arasında bu ike armiä generalınnan tış tağın ber niçä pensiädäge xärbi, jurnalistlar, universitetlarda uqıtqan professor, dotsent häm doktor däräcäsendäge ber niçä keşe häm başqalar bar. Öç prokuror tarafınnan äzerlängän ğäyepläv aktı 2500 bittän tora diäelä. Ğäyepläw aktın äzerläw ber yıldan artıq däwam itte. Şul arada monnan elek tä şulay uq general, jurnalist, akademik häm başqalar qulğa alınğan ide. Xäzergä terrorda ğäyeplänüçe 49 keşe bar.
Ber yaqta dinne säyäsätkä qatnaştıruda ğäyeplänüçe islamçılar, tege yaqta putç oyıştırırğa tırşuda ğäyeplänüçe Atatörekçe radikal millätçelär. İnde bu ike taraf arasındağı ızgış küptännän birle däwam itä. İslamçılar keşe laik, sekular, yäğni dinsez bula almıy, tik rejim ğına laik bula digändä, radikal uñçılar AK partiä konstitutsiäneñ töp prinsipların boza, Törkiäne İslam däwlätenä äyländerergä tırışa digän propoganda alıp bardılar. Bu tartışlar kierenkelekne artırdı, rejim mäsäläsendä säyäsi bilgesezlek xasıyl buldı.
İnde soñgı täräqqiätlärgä çit il mätbuğatı da qayğı belderde. İngliz gazetası “The Times” - “Törkiäneñ ütkäne liberal kiläçäk ömetlären cimerde”, İtaliyan gazetası “İl Sole” - “Erdoğannıñ politsiäse 24 laik aktivistnı qulğa aldı”, Alman gazetası “Die Welt” - “Törkiädä pensiädäge generalär uydırma putç planı säbäple küz sağı astına alındı” digän rubrikalar belän çıqtılar. Törek mätbuğatı da bu xäbärne üz säyäsi ağımına kürä uquçılarına xäbär itte. Misal öçen, “Hürriyet” - “İñ zur küz sağı”, “Sabah” - “Törkiädä berençe märtäbä”, “Tercüman” - “Törkiä qaya bara?”, “Vatan” - “Şaqqatırlıq il”, “Yeniçağ” - “Qurqunıñ xakimiäte”, “Yeni Şafak’ - “Putçislarğa putç” digän rubrikalar belän çıqtılar.
Törkiädä mäxkämädän röxsät almıyça da telefonnar tıñlana digän şik, AK partiä belän oppozitsiäneñ ber beren bik qatı süzlär belän tänqitläwe, mäxkämä protsesları, rejim belän bäyle spekulatsiälär, imeş mimeşlär säbäple hämmä keşe diärlek tıñgısız xäldä, ilneñ kiläçägennän qurqa.
Törkiädä 1960, 1971 häm 1980-nçe yıllarda xärbi putç bulıp säyäsi rejim qaqşağan ide. Sonğı putçtan soñ 30 yıl tiräse waqıt uzdı. Bu arada islamçılar köç qazandı. Soñında 2002-nçe yılda AK partiä xakimiätkä mendä, xätta ütkän yılgı saylawlarda zur küpçelekne aluğa ireşte. AK partiä xakimiäte çorında adım adım üzgäreşlär buldı. Comhuriät tarixında berençe märtäbä, Prezident, Premier, ministerlär belän alarnıñ başı islamça bäyle xatın-qızları bergäläp säxnägä çıqtılar. Ramazan aylarında şähärlärdä awız açu öçen zur çatırlar qordılar. Däwlät kadrlarına üz taraftarların urnaştıra başladılar. Premier forsatı kilgän sayın “Törkiä xalqınıñ 99 protsentı möselman” dip äytep, Törkiäneñ islamça yäşärgä tiyeşlegenä basım yasadı. Mänä xäzer soraw şul. Qayan çıqtı bu islamçılar? Törkiä niçä un yıllardan birle demografik üzgäreş kiçerä. Awıl xalqınıñ zur öleşe şähärlärgä, bigräktä İstanbul, Ankara kebek zur şähärlärgä küçte. Alar yäşäw ısulların da üzläre belän bergä kiterdelär. Asılda Törkiädä adım adım bu yulı tübännän revolutsiä däwam itä. Bu islamçılarnıñ revolutsiäse, alar dinne däwlättän ayırğan rejimnı üzlärenä kirtä dip bäyälilär, Törkiä Cömhuriäteneñ tözüçese Atatörek belän häm anıñ prinsipları belän dä qänäğät tügellär.
Qısqası alar islamça yäşärgä, xätta ildäge hämä keşe möselman bulğaç alarnıñ da islamça yäşäwen telilär. Menä inde Törkiädä tartış yaña islamça rejim teläwçelär belän iskesen almaştırırğa telämäwçelär arasında bara. Qısqası Törkiä awır könnär, atnalar kiçerä.
