Accessibility links

Кайнар хәбәр

Körd probleması üsä


Törkiä häm çit illärdä bu atnada baş kütärügä oxşağan waqiğalar buldı. Törkiäneñ säyäsi häm ekonomik kön tärtibendä başqa citdi problemalar da bar.

Global iqtisat krizisı, säyäsätçelär ni xätle bez çaralarnı kürdek disälär dä, Törkiägä dä kilep citte. İke atna elek ber amerikan dollarınıñ bäyäse 1 lira 18 tien bulsa, 23 oktäberdä 1 lira da 70 tiengä kütärelde. Ergenekon waqiğası dip atalğan protses başlandı. 86 keşe däwlätne cimerü öçen terroristik oyışma tözüdä gäyeplänä. Gäyeplänüçelär arasında pensiädäge armiä generalları, jurnalistlar, ber partiä citäkçese häm universitet professorları bar.

Bu atnada körd mäs’äläse tağın da quyırdı. İdän astı körd partizan oyışması PPK-nıñ törmädä totılğan citäkçese Abdullah Öcalannı qiynadılar digän xäbärlär taralu belän kördlärneñ Demokratik Cämğiät Partiäse DTP belän törle körd oyışmaları, şul isäptän ğadi körd xalqı köçle reaksiä kürsätte. İstanbulda törle rayonnarda 30-lap avtomaşinağa ut törtelep yandırıldı, ike şifa yortına bomba taşlandı.

DTP-neñ törle şähärlärdä ütkärgän mitinglarında Törkiädä tıyılğan PKK-nıñ bayraqları kütärelde, PKK häm anıñ citäkçesen yaqlağan şiğer'lar äytelde. Antaliädağı mitingta çaq qına kördlär belän töreklär arasında bäreleşlär çığa yazdı. Eçke eşlär ministrı Şahin, bu protestlardan soñ Öcalanğa qarata naçar mögrämälä yuq, mondıy xäbärlär yalğan, dip belderde. Läkin bu süzlär genä kördlärne tınıçlandırmadı. Xätta çit illärdä dä protestlar buldı, Helksinkidağı törek ilçelek binasnaı bomba taşlandı. Hamburgta törek kibetlärenä höcümnär buldı.

Premyer Räcäp Tayip Ärdoğan üzeneñ wäzğıätne üz kontrole astında totuın kürsätü mäqsatı belän bulsa kiräk, 20 oktäberdä Diärbaqırdağı Diclä universitetınıñ açılu tantanasında qatnaştı. Mäğlüm Diärbaqır kön'yak könçığışta kördlär iñ küp yäşägän, xalıq sanı berniçä millionlıq ber şähär. Ärdoğannıñ biregä kilüenä protest bularaq başlıça bala-çağa qatnaşqan demonstratsiälär ütkärelde, protest bularaq rezin tägärmäçlär yandırıldı, politsiä xezmätlärenä taşlar belän höcüm itelde. Tege yaqtan şähär idäräse çüplärne cıymıyça, şähärneñ çüplek tösen aluına säbäpçe buldı. Bälki iñ möhime dä kibet xucalarınıñ, protest bularaq, kibetlären açmıyça räşätkä belän yabuları ide. Bu xäl inde asılda Diärbaqır xalqınıñ soñğı saylawlarda baytaq tawış birgännäre Ärdoğannı da biredä telämäwläreneñ, anıñ tä'sireneñ qalmağan buluınıñ ber kürsätkeçe. Protestlar tik Diärbaqırda ğına tügel, Bingöl, Ağrı, Wan, Adana, Tunceli, Batman, Siirt, Şanlıurfa, Mardin, Şırnaq häm Haqqaridä dä oyıştırıldı. Doğu Bayazıtta isä ber demonstrant politsiä açqan utta üterelde.

DTP liderı Äxmät Türkneñ “1980-nçe yıldağı xärbi putç häm körd xalqı häm Törkiä öçen säyäsi, sotsial häm mädäni genotsidqa säbäp buldı. PKK da bu genotsid şartlarında tudı häm üste”, dip belderüe säyäsi kierenkelekne tağı da arttırdı. Oppozitsiäneñ iñ zur partiäse Cömhüriät Xalıq Partiäse liderı Däniz Bayqal: “Diärbaqırdağı waqiğalar gädäti ber närsä tügel, ber başkütärü probası, ğisyan”, dip belderde. Premyer Erdoğan isä DTP-ne keçkenä balalar artına yäşerenüdä gäyepläwen däwam itte.

Läkin eş bu xätle genä ğadi tügel, citdiräk. DTP belän PKK arasındağı organik bäyläneşne inqar itep bulmıy. DTP östennän konstititutsiä mäxkämäsendä yabılu taläbe belän däwam itkän xökem protsessı bara. Soñğı protestlar DTP-ne yabu qararı çıqsa, tağın da citdiräk waqiğalar bula alaçağına işarä itä. Dimäk, saqlıq çaraların ğına arttırıp ike xalıq arasında tınıçlıq urnaştıru bik mömkin kebek kürenmi. Ämma xökümät älegä iminlek çaraların artıru buyınça ğına söyläşülär alıp bara.
XS
SM
MD
LG