Törkiädä säyäsi kön tärtibe zur tizlek belän üzgärä. Ütkän atna azağı 6 sentäberdä prezident Gül Yerevanğa tarixi säfär yasadı, 10-nda isä Bakuda bulğan ide. Ä şul arada Germaniädä yäşäwçe töreklär tözegän “Diñgez Mayağı” isemle ber yärdäm-xäyriä oyışması östennän xalıqtan cıyğan aqçalarnı AQ partiägä tapşıruda gäyeplägän xökem protsessı başlandı. Bu waqiğa premyer Erdoğannı bik açulandırdı. Ul töp oppozitsiä partiäse citäkçese Bayqal häm dürt-biş ğazet belän berniçä televidenie şirkäte xucası Aydın Doğannı bu mäs’äläne quyırtuda gäyepläp, alar arasında köçle talaşnıñ qabınuına säbäpçe buldı. Şuşı korrupsiä şige Törkiäneñ kön tärtiben şunda uq üzgärtte.
Ä tışqı mönäsäbätlärdä isä, ber-beren räsmi räweştä tanımağan ike il Törkiä belän Ärmänstan arasında elemtä başlanu bik möhim tarixi ber adım buldı. Premyer Gül Ärmänstan prezidentı Sarkisyannıñ çaqıruı belän Yerevanda törek belän ärmän futbol komandaları arasında dönya çempionatı qısalarında ütkärelgän matçta qatnaştı.
Şulay itep, 70 millionlıq ber ilneñ prezidentı kürşesendäge 3 million çaması ğına watandaşı bulğan waq ber il Ärmänstanğa räsmi bulmasa da, säfär yasağan buldı.
Gruziä belän Rusiä arasında suğış qabınğan, Gruziäneñ ber öleşen basıp alğan rus ğäskärläre äle bötenläygä çigenmägän, Mäskäwneñ Abxaziä belän Kön'yak Osetiäneñ bäysezlegen tanığan, yäğni Kavkazlar astı öçenä kilä başlağan waqıtta Gülneñ bu adımı Törkiäneñ täräqqıyätlärdän citdi räweştä borçıluına işarä itä. Çönki tege yaqtan Törkiä belän Rusiä arasında törek yök maşinalarına rus tamojnyalarındağı kirtälär säbäple iqtisadi-säyäsi krizis ta däwam itä.
Bäysez illärneñ territorial bötenlegen saqlaw prinsibı BMO xartiäsendä häm baytaq xalıqara kileşülär tarafınnan raslanğan bulsa da, Kavkazdağı täräqqıyätlärneñ de-fakto, kiresençä buluı kürenä. Törkiäneñ Ärmänstanğa qarata pozitsiäsen üzgärtüe dä bu yaña şartlarğa buysınu dipme bäyälärgä kiräk?
Mäğlüm, Ärmänstan, Ärmän diasporası häm Ғransiä kebek unlağan il Törkiäne 1915-nçe yıllarda Ğosmanlı İmperiäsendä yäşäwçe ärmännärgä genotsid oyıştıruda ğäyepli. Törkiä bu ğäyepläwlärne prinsipial' räweştä kire qağıp kilä. Yerevan belän diplomatik mönäsäbätlär başlaw öçen bu ğäyepläwdän waz kiçü, 1920-nçe yılda tözelgän kileşü nigezendä Törkiäneñ çiklären tanu häm de-fakto Azärbäycan territoriäse Tawlıq Qarabagdan ärmännärneñ çigenüe şartın quya ide. Yerevan bu şartlarnıñ bersen dä ütämäde, ämma prezident Gül şuña qaramastan, ike il arasında xezmättäşlek başlawda berençe adımnı atladı.
Bu adımın berektäşe Azärbäycanğa añlatu öçen 10 sentäberdä Bakuğa sigez säğätlek räsmi säfär yasadı.
Gül Ärmänstanğa säfäre waqıtında, Azärbäycannıñ Törkiägä üpkäläwe xaqsızlıq bulaçağın äytte. “Çönki bez Azärbäycan belän ber millätneñ öleşläre”, dip belderde. Prezident Aliev isä Azärbäycannıñ territorial bötenlegen qabat buldıru, ärmännärneñ basıp alğan tufraqlardan kire çigenüen häm qaçqınnarnıñ üz öylärenä kire qaytuın tä'min itü şartın qabatladı. Läkin şulay da ul, kiläçäkkä ömet belän qarıybız, dide.
Rusiäneñ, Kosovonıñ bäysezlegen baytaq illär, şul isäptän Törkiä tarafınnan tanıluına üç itep, Kavkazlarda çiklärne üzgärtüenä, Anqara Mäskäwgä diplomatik adımnar belän cawap birergä tırışa. Törkiä Ärmänstan çigen açsa, Yerevan izolyatsiädän qotılıp, könbatışqa yaqınlaşaçaq. Yäğni Rusiä Ärmänstannıñ berdän-ber portnerı buludan tuqtayaçaq. Törkiäneñ bu initsiativası Yevropa berlege belän AQŞ tarafınnan da bik uñay bäyälände. Qısqası, Törkiä Rusiäne dä açulandırmıyça, yaña diplomatik initsiativalar kürsätergä tırışa. Çönki Törkiäneñ dä “Mäskäwlär tottı yaqasın”.
Ä tışqı mönäsäbätlärdä isä, ber-beren räsmi räweştä tanımağan ike il Törkiä belän Ärmänstan arasında elemtä başlanu bik möhim tarixi ber adım buldı. Premyer Gül Ärmänstan prezidentı Sarkisyannıñ çaqıruı belän Yerevanda törek belän ärmän futbol komandaları arasında dönya çempionatı qısalarında ütkärelgän matçta qatnaştı.
Şulay itep, 70 millionlıq ber ilneñ prezidentı kürşesendäge 3 million çaması ğına watandaşı bulğan waq ber il Ärmänstanğa räsmi bulmasa da, säfär yasağan buldı.
Gruziä belän Rusiä arasında suğış qabınğan, Gruziäneñ ber öleşen basıp alğan rus ğäskärläre äle bötenläygä çigenmägän, Mäskäwneñ Abxaziä belän Kön'yak Osetiäneñ bäysezlegen tanığan, yäğni Kavkazlar astı öçenä kilä başlağan waqıtta Gülneñ bu adımı Törkiäneñ täräqqıyätlärdän citdi räweştä borçıluına işarä itä. Çönki tege yaqtan Törkiä belän Rusiä arasında törek yök maşinalarına rus tamojnyalarındağı kirtälär säbäple iqtisadi-säyäsi krizis ta däwam itä.
Bäysez illärneñ territorial bötenlegen saqlaw prinsibı BMO xartiäsendä häm baytaq xalıqara kileşülär tarafınnan raslanğan bulsa da, Kavkazdağı täräqqıyätlärneñ de-fakto, kiresençä buluı kürenä. Törkiäneñ Ärmänstanğa qarata pozitsiäsen üzgärtüe dä bu yaña şartlarğa buysınu dipme bäyälärgä kiräk?
Mäğlüm, Ärmänstan, Ärmän diasporası häm Ғransiä kebek unlağan il Törkiäne 1915-nçe yıllarda Ğosmanlı İmperiäsendä yäşäwçe ärmännärgä genotsid oyıştıruda ğäyepli. Törkiä bu ğäyepläwlärne prinsipial' räweştä kire qağıp kilä. Yerevan belän diplomatik mönäsäbätlär başlaw öçen bu ğäyepläwdän waz kiçü, 1920-nçe yılda tözelgän kileşü nigezendä Törkiäneñ çiklären tanu häm de-fakto Azärbäycan territoriäse Tawlıq Qarabagdan ärmännärneñ çigenüe şartın quya ide. Yerevan bu şartlarnıñ bersen dä ütämäde, ämma prezident Gül şuña qaramastan, ike il arasında xezmättäşlek başlawda berençe adımnı atladı.
Bu adımın berektäşe Azärbäycanğa añlatu öçen 10 sentäberdä Bakuğa sigez säğätlek räsmi säfär yasadı.
Gül Ärmänstanğa säfäre waqıtında, Azärbäycannıñ Törkiägä üpkäläwe xaqsızlıq bulaçağın äytte. “Çönki bez Azärbäycan belän ber millätneñ öleşläre”, dip belderde. Prezident Aliev isä Azärbäycannıñ territorial bötenlegen qabat buldıru, ärmännärneñ basıp alğan tufraqlardan kire çigenüen häm qaçqınnarnıñ üz öylärenä kire qaytuın tä'min itü şartın qabatladı. Läkin şulay da ul, kiläçäkkä ömet belän qarıybız, dide.
Rusiäneñ, Kosovonıñ bäysezlegen baytaq illär, şul isäptän Törkiä tarafınnan tanıluına üç itep, Kavkazlarda çiklärne üzgärtüenä, Anqara Mäskäwgä diplomatik adımnar belän cawap birergä tırışa. Törkiä Ärmänstan çigen açsa, Yerevan izolyatsiädän qotılıp, könbatışqa yaqınlaşaçaq. Yäğni Rusiä Ärmänstannıñ berdän-ber portnerı buludan tuqtayaçaq. Törkiäneñ bu initsiativası Yevropa berlege belän AQŞ tarafınnan da bik uñay bäyälände. Qısqası, Törkiä Rusiäne dä açulandırmıyça, yaña diplomatik initsiativalar kürsätergä tırışa. Çönki Törkiäneñ dä “Mäskäwlär tottı yaqasın”.
