Sişämbe 8 avgust New Yorkta BMOnıñ İminlek Şurası cıyılıp köç qullanunı tuqtatunı taläp itkän rezolüsiä ölgesen tikşerä. İzrail nihayät Liban täqdim itkän proyektqa uñay qaraş belderde. Beirut ilneñ könyağına 15 meñ ğäskär kertergä täqdim itä. Ämma İzrail premyer-ministrı Ehud Olmert, moña östäp, Xizbullanı qoralsızlandıru taläben quydı.
Totqınnarnıñ kübese AQŞta, Qıtay, Rusiä häm Tailandta. Bu tör mäğlümatlärne Londondağı törmälärne öyränü üzäge äle berençe tapqır bäyän itte.
Ukrainanıñ Yuğarı Radası bügen Viktor Yanukoviçnı premyer-ministr urınına raslar dip kötelä. Prezident Viktor Yuçenko, anıñ belän kileşü tözegändä, Ukrainanıñ töp yünäleşe Könbatışqa taba bulaçaq, dip ışandırğan ide. Qayberäwlär Ukrainada 4 ayğa suzılğan säyäsi nizağ çişelde dip sanasa, başqaları – äflisün-zäñgär tösle koalisiä tözüne – xiyänät dip bäyäli.
AQŞta urnaşqan Freedom House isemle bäysez oyışma dönyada demokratiä torışın küzätä. "İllär yul çatında" dip isemlängän yaña xisapta 2004nçe yılnıñ noyaberennän alıp ber yıl buyına kontroldä torğan 30 däwlät turında mäğlümat birelä. Şuşı illärdä xökümätneñ cawaplılığı , qanun xakimiäte, rişwätçelekkä qarşı çaralar tikşerelgän. Elekke Sovet däwlätlärennän – Gruziä belän Ukraina – reformalarnı tormışqa aşıra başlaw öçen xuplaw qazanğan. Azärbaycan belän Qazaxstanda korrupsiägä qarşı çaralar kürelmi, dielgän.
Äfğanstannıñ xärbi hawa köçlärendä ike genä xatın-qız xezmät itä ide. Alarnıñ berse ike atna elek ülde. İkençese – protest belderep eşennän kitte. Lailuma isemle yäş xanım xärbi çarada yä oçqıç häläkätendä tügel, ä bala tudırğanda ülgän. Oçuçı ikençe xatın-qız, ber tuğan señleseneñ ülemendä xärbi citäkçelekne ğäyepli.
3 yıl elek törmägä xökem itelgän neft magnatı Mixail Xodorkovskiynıñ ğailäse – "bez ätiebez öçen borçılabız ämma soñğı yıllar täcribäse bezne nıq üzgärtte häm çınıqtırdı", di. Bu könnärdä İrina Xodorkovskaya belän Azatlıqnıñ rus redaksiäse xäbärçese oçraşıp, ğailäneñ bügenge tormışı, problemaları turında söyläşte.
Xalıqara cämäğätçelekneñ Yaqın Könçığışta köç qullanunı tuqtatırğa digän taläbe köçäyä bara. Bigräk tä yäkşämbe könne, İzrailneñ Libannıñ Qana şähärenä höcüme häm anda kimendä 54 keşeneñ häläk bulğanınnan soñ 3 atna däwam itkän qan qoyışqa noqta quyu kiräklege - köntärtibendä. Töbäktä, xärbi çaralar başlanğannan birle inde ikençe tapqır AQŞ däwlät sekretare Condoleezza Rice bulıp kitte.
Liban premyer-ministrı xalıqara cämäğätçelekkä yardäm sorap möräcäğät itte. İzrail isä, Libanda xärbi çaralarnı – Hizbulla suğışçıları yuq itelgänçegä qadär däwam itäçägen belderde. Qorallı nizağ inde ikençe atnasına kitte. BMOda nizağnı diplomatik yullar belän çişü turında baş watalar.
AQŞta säyäsi sıyınu alğan 12 üzbäk qaçağı uzğan atnada Üzbäkstanğa qayttı. Uzğan yılnıñ may ayında alar Ändicandağı qanlı waqiğalardan qaçıp ildän kitüçelär arasında bulğan ide. BMO äle dä Qazaxstan belän Qırğızstandağı üzbäk qaçaqlarınıñ yazmışın xäl itü yulları turında baş watqanda, bu törkem üzbäklärneñ kire qaytıp töşüläre – küplärne aptıraşta qaldırdı.
Törkmänstanda xoquq yaqlaw oyışmaları yuq. Alarnı tıyğan qanun yuq, konstitusiädä keşe xoquqları yaqlanırğa tieş digän matdä bar. Ämma Törkmänstannıñ bu töp qanunı ütälmi, di Törkmänstan-Helsinki keşe xoquqları waqıfı räisäse Tacigül Begmedova. Oyışma 2003nçe yılda Törkämstannan çittä, Bolğarstanda tözelgän. Açulu könennän birle oyışmağa kiñäş häm yardäm sorap bik küp keşe möräcäğät itä.
Izrail xärbi oçqıçları häm suğış köymäläre Libanda könenä 80gä yaqın xädäfne utqa totqanda, başqala Beirut ta suğış xälätendä yäşi başladı. Yevropa illäre häm başqa däwlätlär üzläreneñ keşelären Libannan çığarırğa aşığa, cirle xalıqnıñ isä kitergä urını yuq. Hizbulla üz höcümnäre belän İzrailneñ tönyağın cimerä. İke yaqtan da ğadi xalıq bu qorallı nizaqqa nindi qaraşta tora?
Zur 8lek cıyını 17 yül üz eşen tämamladı. Küplär, Yaqın Könçığıştağı kierenkelek sammitnıñ köntärtiben üzgärter dip borçılsa da, Liban häm İzraildäge xärbi çaralar, Rusiä prezidentı Vladimir Putinğa, yağulıq ölkäsendä üz maqsatına ireşergä qomaçawlamadı.
Izrail inde 5nçe kön Libannı utqa tota. Hizballa İzrailneñ öçençe zur şähäre bulğan Haifağa raketalar attı. Alarnıñ 5se poez stansiäsenä töşte. Häläk buluçılar bar, yaralanuçılar küp.
Futbol dönyasında berençe bulğanın raslağan İtaliä futbolçıları bügen öyelärenä ciñüçelär bulıp qayta. Sisiliädän Milanğa qadär töne buyı İtaliä yoqlamadı, bäyräm itte. Fransiädä isä iñ yaxşı futbolçı sanalğan Zinedine Zidannıñ uyınnan qızıl karta belän quıp çığarıluı turında baş watalar.
Rusiäneñ elekke prezidentı Boris Yeltsin çorında İminlek Şurası sekretare bulğan İvan Rıbkin, berençe Çeçnä suğışınnan soñ Mäsläw belän Grozny arasında aralarnı caylaw eşenä üzeneñ zur öleşen kertkän ide. Ämma ul başlağan eşlär ğämälgä aşmadı. Azatlıqnıñ Tönyaq Kavkaz redaksiäsenä birgän äñgämäsendä Rıbkin, yañadan, Mäskäwne, çeçen suğışçıları belän tınıçlıq söyläşülärenä çaqırdı.
Dönya futbol berençelegeneñ finalında uynawçılarnı inde beläbez. Fransiä häm İtaliä. Ciñüçe 9 yül yäkşämbe könne bilgele bulaçaq. Futboldan kult yasalamı ällä ul çınnan da şundıy qızıq tamaşamı?
Kiläse atnada Peterburda cıyılaçaq Zur 8lek summitına ictimaği oyışmalar häm din ähelläre üzlärençä cıyınğa täqdimnär äzerläsä – il başlıqları möhim söyläşülär aldınnan üz pozisiälären bilgelägän adımnar yasıy. Kiçä Waşingtonda AQŞ häm Gruziä prezidentlarınıñ oçraşuın alar üzläre summitqa bäylämäsä dä, belgeçlär fikerençä, Bush häm Saakaşvilinıñ näq xäzer oçraşuı häm azatlıq öçen köräşkä tuğrı qalaçaqları turındağı belderüe – Peterburda ütäçäk summitqa bäyle.
дәвам
