Samar Duslıq yortı çın mäğnäsendä xalıqlar mänfägaten qayğırtıp yäşäwçe ber izge oyağa äylänep bara. Äle genä näşriätta qarap tuymaslıq, küz nurın alırlıq tösle, şaw räsemnärdän torğan kitap dönya kürde. Kitapnıñ här quş bite ber millät tormışına bağışlanğan häm şunısı da iğtibarlı, ber quş bit narasıylarnı süräläsä, ikençe quş bit şul uq millätneñ yäşüsmerlärenä bağışlanğan, ä tulayım alğanda alar yegerme millätneñ bäyräm – tantanalarında töşerelgän mizgellär. Här millätneñ bitendä qısqa şiğar urın alğan. Tatar bitendä - ul “Mäñge yäşise kilä” digän süzlär.
Tatar bizägenä çumğan milli kiemne qızçıqlar, tübätäyle malaylar, atlar, Sabantuy küreneşläre häm şunda uq gubernator belän möfti Wağiz Yarullinnıñ basıp toruları tatar bülegen ayıruça mäğnäleräk itkän.
Kitapnıñ avtorı, Duslıq yortı direktorı Yewgeniä xanım Nikulina belän söyläşäbez:
Yewgeniä xanım, iskitärlek “Samar yoldızçıqları” isemle kitap çığardığız. Bügen Rossiädä millätlärne kürsätmilär dä, alar turında söylämilär dä. Rossiäne ber millätle itep kürsätü säyäsäten alğa sörälär. Kemneñ başına şundıy cıyentıqnı çığaru ideyäsı kilde?
Min şunı beläm, ägär millät üz telen öyränsä, ägär millät üz balaları , üz yäşläre belän şöğellänsä- ul millätneñ kiläçäge bar. Duslıq yortı üzeneñ eş däwerendä mädäni bieklektän üsep çıqtı inde. Duslıq yortı millätneñ kiläçägen uylap eş alıp bara. Şuña da yortıbız yäkşämbe däreslären oyıştıra, yäşlär belän şöğellänä başladı. Duslıq yortındağı yegerme milli üzäk törle yunäleştä'ş alıp barsalarda, maqsatları ber- ul üz xalqın saqlaw. Balalar - här millätneñ soqlanğıç cimeşläre, häm alar östendäge milli kiemnär ğorurlıq xisläre uyata. Balalar- millät barometrı. Balalar milli kiem kisälär, balalar üz telendä şiğır uqısalar, äkiät söyläsälär, üz cırların cırlasalar- millät yäşi digän süz. Ä bez inde yegerme millät bäyrämnärennän ence börteklären cıyıp tarixi mizgel buldırdıq. Balalarnıñ ölkännär belän bergä buluları – xalıqnıñ kiläçäkle ikänenä işarä.
Bügenge köndä Duslıq yortı öç törkem keşelär belän şöğellänä. Balalar, yäşlär häm ölkännär. Öç yunäleştäge eşne kütärep baru qıyınmı?
Bez monı uylap çığarmıybız. Duslıq yortı milli üzäklärneñ xezmäten iğtibar belän küzätep bara. Çınbarlıq şunı kürsätä ki. Xalıqlar üz tellären saqlaw yünäleşendä köçlären quyalar. Eşneñ başında tatarlar tordı. Alar berençe bulıp yäşlär belän şöğellänä başladılar. Ägärdä baştağı mälne başqortlar tatarlar belän bergä eş alıp barsalar, bügen alar inde möstäqıl' räweştä üz yäşläre belän eşlilär.
Yewgeniä Alekseevna, Sezneñ täcribä xalıqara iğtibarğa layık. Ber genä däwlät tä ber millätle tügel. Elekkege SSSR tarqalğaç, yäş däwlätlär barlıqqa kilde häm, äytergä kiräk, alar milli mäs'älälärdä zur xatalar yasap ölgerdelär.
Min bu ölkädä ike ürnäk küräm. Gubernator Titov säyäsäte häm milli üzäklärneñ citäkçeläre. Bezneñ räislär bik buldıqlı, tärtiple şäxeslär. Alar ber- bersennän öyränälär. Ägär dä elegräk eş buyınça rus, tatar, çuaş, muqşılar ayırılıp torsa, bügen alar isemlegenä azerbaycan, başqort, taciklar kilep quşıldı. Bolar barçası da töp Watannarı belän tığız elemtädä eşlilär. Respublikalar kitap belän zur yärdäm kürsätälär.
Eş şulay kilep çığa ki, Samar Duslıq yortı aşa Rossiä başqa däwlätlär belän tığızraq dustanä mönäsäbätkä kerä?
Äye, çınbarlıqta şulay. Kiläçäktä plannar zurdan. Aqça bulğan xäldä ällä nindi cıyıntıqlar çığarırlıq materiallarıbız citärlek.
Ägär dä gäcitlärneñ barçasın da Duslıq yortına cıysağız, Duslıq yortı üzenä ber xoldingnı xäterläter ide kebek. Bu fikergä niçek qarıysız?
Başqortlar inde qaytırğa cıyınalar. Dimäk Duslıq yortındağı tatarnıñ “Azan”ı, äzärilärneñ “Uçağı”, çuaş, ukrain gäcitläre yanına başqortlar da östäläçäk. Min moña şat.
Şamil Bahautdin, Samar.
