Samarnıñ distälägän gäcitläre arasında iñ rus canlısı, şovinizm bayrağın kütärep baruçısı – tik “Волжская заря” gäcitäse genä. Bu gäcitädän tatar matbuğatı ürnäk alırlıq. Bügenge köndä tatar matbuğatında tatar ruxı bulmasa, “Волжская заря” rusnıñ yöräk türenä ütep kerä häm rus vatanpärvarların tärbiäli. Äytergä kiräk, bu yunäleş gomumrossiä külämendä yañğıraş taba. Литературная газета ”nıñ baş möxärrire Yuri Polyakov ta: “Min ışanam. Rus däwlätçelegen torğızu säyäsäten televideniägä dä kerep urnaşaçaq”,- digän ide.
“Волжская заря” gäcitäse üzeneñ çirattağı sanında “Rus kul'turası häm anıñ üseş yulı” iseme astında zur söyläşü uzdırdı. Söyläşü üz bocrasına fälsäfi fännäre doktorın, yuridik fännär doktorın, tarix belgeçlären, rässamnarnı, rus milli xäräkäte wäkillären, pedagoglarnı, kitapxanäçelärne cıyğan ide.
Möğallim Aleksey Şişkin äytüençä, Rossiä ber millätle – rus däwläte isemen yörtergä tieş, häm Rossiädä mäğärif tä, mädäniät ta rus ruxında üsärgä tieş. Şişkin äfände bügenge qiblasız tatarlar öçen altın fikerlär äytä: “Mäktäptä başqa tellärne tik 5-nçe sıynıftan başlap qına öyränergä kiräk. bala nindi teldä fiker yörtsä, şul millätkä xezmät itäçäk”,- di möğallim. Läkin dä Şişkinnıñ bu fikere tatarnı qayğırtıp äytüe tügel, Aleksey Şişkin 5-nçe sıynıfqa qädär rus balalarına çit il tellären öyrätügä qarşı.
Lidiä Simdyanova Samar uramnarındağı küpçelek isemnär, süz firmalar turında bara, latin xärefläre häm çit il tellärendä yazıluına näfrätlänä. Ul: “Samar bügen iğlan taqtaları buyınça London yä isä N'yu- Yorknı xäterlätä”, - di. Lidiä Simdyanova referendum ütkärep, ilne Rus' respublikası itep üzgärtüne taläp itä.
Rus milli üzäge wäkile Galina Rassoxina rus mädäniätenä finans yärdäm yuq dip laf ora. Ä bit Samarda yözlägän gäcitä- jurnallar, distälägän teatr, teleradiokanallar rus kul'turasına eşli! Ğomumän däwlätneñ barlıq strukturaları da böyek millät tegermänenä su qoya.
Rässam Yevgeniy Gorovıyxnıñ maqsatı – rus telen BDB illärendä genä tügel, cir şarı mämläkätlärenä taratu. Häm Rossiädä rus xalqınıñ xoquqların yaqlıy torğan qanunnar kertüne kiräk dip sanıy.
Rus tele belgeçe Kortunova barlıq grajdannarğa da rus telen belü buyınça hönärmändlär bieklegendä imtixan kertüne sorıy.
Guberna Duma deputatı, yuridik fännär doktorı Natal'ya Bobrova küp yıllar kommunistlar arbasında bulıp säyäsi däräcägä ireşte, bıyılğı saylawlarda ul “Berdäm Rossiä” firqäsenä ışıqlandı häm ul qatği räweştä kommersiä belän şögellänmäwçe oyışmalarğa çit ildän yärdäm itüçelärgä qarşı. Bobrova belderüençä, ildä xökümättä rus bulmağannar utıralar. “Min alarnıñ milläten kürsätmim, läkin alar rus tügellär,”- di Bobrova. Natal'ya Bobrova televideniädä ruxi- äxlaqi senzura kertüne taläp itä.
Tügäräkläp şunı äytep bula. Ğäcäyep zur, cäyelep urın birelgän materiallarda söyläşü mädäniät, äxlaq, ädäbiät turında bara. Läkin dä zur-zur uqımışlı şäxeslär hiçkenä dä Rossiädäge, Samar ölkäsendäge millätlärne bar dip tä belmilär häm belergä dä telämilär. Ägär dä şundıy zur mämläkät Rossiädä ayırım ber millätne, ruslarnı ğına saqlaw säyäsäte alıp barıla ikän, bu inde yañadan Rus imperiäseneñ yul başına qaytırğa tırışu, ä anda bez närsä bulğannarnı bik yaxşı beläbez. “Yahudilarğa eşläpälären kigän öçen salım tülätü, etlärgä häm tatarlarğa kerü tıyıla” isemle yazmalar buluın.
Samarda tizdän Yevropa sammitı, ä Samar rus zıyalıları ruxi feodalizmnı sağınıp, yäş ağızırğa çırayların sıtalar.
Şamil Bahautdin, Samar
