Soñğı 10-15 yıllar tiräsendä Watanıbız tarixındağı kisken säyäsi üzgäreşlär xalıq tormışınıñ barlıq qatlamına da ütep kerde. Döres, tiskäre yaqları da citärlek. Ä menä tarix iläge aşa uzdırğaç, vatanpärvärlek bizmäne aşa ülçäsäñ, maqtap iskä alırlıq närsälär dä bar ikän bit. Moña qädär tatar awılı ikegä bülengän ide. Kitüçelärgä häm qaluçılarğa. Nihayät kitüçelär arasında üzlären , ğailälären matdi yaqtan tä'min itüçelär işäyde häm kön tärtibenä tuğan töbäkkä yärdäm itü mäs’äläse qalqıp çıqtı. Bıyıl yazın Tupli awılı yegetläre bügenge köndä Samarda eşmäkärlektä uñışqa ireşüçelär cıyılışıp tuğan awıllarında Sabantuy uzdırırğa buldılar häm görlätep Sabantuynı uzdırdılar da.
Tupli awılı, äyterseñlä, tumıştan mäñgegä Sabantuy mäydanın äzerläp quyğan diärseñ. Tip tigez tubıqtan ülänlek, ä ikençe yaqta yäm- yäşel quaqlar östendä matur tübälär qalqa, ä ğälämgä öç mäsced manarası suzılğan, äyterseñlä, xalıqnıñ şatlığın küklärgä taratalar diärseñ. Tupli Sabantuyı awılda qalğannar belän awıldan kitüçelär arasındağı şik pärdäsen eretep, yañadan şul xalıqnı berdäm itte. Şähär maltabarları Sabantuy ssenarien şundıy itep äzerlägännär ide ki, bäyräm zur şou- tamaşanı xäterlätte, awılda büläk almağan keşe qalmadı sıman. Öç aylıq narasıyğa da äniseneñ qolaçına sıymaslıq uyınçıqlar birelde, iñ olı äbi- babaylarğa da quanırlıq büläklär tottırıldı.
Kümäk xucalıqnıñ unber aldınğısına, xezmät veterannarınıñ yegerme dürtesenä bersennän- berse qimmätle, zatlı büläklär tapşırdılar şul awılnıñ şähär bayları.
Awıl bäyrämenä iñ zur qunaq bulıp rayon türäse Vladimir Çugunov kilde. Vladimir Çugunovnıñ çığışında mondıy fikerlär dä bar ide: “Ägär dä xalıq bäyräm itä ikän, dimäk awılnıñ yäşäyeşenä ömet bar.” Menä şul urıs arasında yäşäp yatqan Tupli awılı üzeşçännäre rayonnıñ 15 yıllığına bağışlanğan tantanada ikençe urınnı alğannar. Tatar bizäkle, çuqlı külmäklär kigän tatar qızları rayon säxnäsendä tatar ruxın xalıqqa kürsätä alğannar. Rayon türäse Çugunov şul uñay belän kollektivqa zur büläk – muzıkal' üzäk tapşırdı. Xalıq rayon türäsen ayıruça cılı qarşı aldı. Bälki Sabantuy aldınnan ğına töp trassadan awıl urtasına qädär kiñ asfal't yul tüşälü dä keşelärne quandırğandır. Säxnä köçläre muldin buldı. Samarnıñ “Yalqınlı yäşlek” ansamble ike säğätlek muzıkal' programma kürsätte. Cırçılar Alsu Äbelxanova, İlsöya Bädretdinovalar çığış yasadılar.
Uyınnar küp ide, läkin dä at çabışı belän köräş härwaqıttağıça xalıqnıñ töp iğtibarın cälep ittelär. Yegetlär arasında batır bulıp Cämil Şämsetdinov sanaldı,siksän kilogrammlılarğa qädärlelär arasında iñ maqtawlısı – Ali Yunıysov, awır ülçäwlelär arasında Räşit Nizamov iñ zur büläkkä layıq buldı. Tupli awılınıñ iñ matur köräşçese itep Rişat İdrisov tanıldı.
Yäm- yäşel bolında meñlägän xalıq, ä bolınnıñ ber yağında zur kolxoz kötüen xäterlätkän yözlägän ciñel maşinalar. Maşinalar bersennän- berse kättälär. Äyterseñlä, Samaranıñ barlıq inomarkaları Tupliğa qaytqan diärseñ. Ä qunaqlar awıl xalqınnan da kübräk ide. Tupli xalqı aldında berençe märtäbä Qazan artistı cırladı. Ul – İlsöya Bädretdinova. İlsöya Bädretdinova Tupli Sabantuyı turında fikerläre belän urtaqlaşa:
Tatarstan Sabantuylarında yördem, Qazan Sabantuyında çığış yasadım, barçasında da kübesençä rusça söyläşälär. Säxnälärdä rus törkemnäre, reklama xäbärläre Sabantuyın qaplıy. Olılar bayan tawışına susap yöri. Bik awır xäl. Ä menä Tatarstannan çittä, Teplıy Stan awılında bezne şul qädär matur qarşı aldılar. Awılnıñ qır qapqası östendä “Sabantuylar möbaräk bulsın! Bezgä kilegez!”- digän yazmalar küñellärne eretä, cilkenderä. Töz, matur yortlar, isem, aqılım kitte, billähi dip äytäm. İskitkeç matur oyıştırılğan Sabantuy. Miña häm iremä namazlıq büläk ittelär. Bu ğäcäyep zur cawaplılıq. Bik zur räxmät çaqırğanığız öçen, alda oçraşular nasıyp bulsın.
Tatarstannan çittäge tatarlar yäşärlärme?
Älbättä. Tatar mäñge yäşäyäçäk, çönki ğöref- ğadätlärebezne saqlarlıq buın tärbiälänä.
Äye, İlsöya qolaqlar künekmägän cırlar başqara. Yaxşılap tıñlağaç şuña töşenäseñ, İlsöyaneñ cırları protest tügel, alar säyäsi ofığıñnı kütärüçe cırlar. İlsöya borınğı tatar cırlarına da därt qanatı östi belä.
Şamil Bahautdin, Samar
